Ο όμορφος Λούρος, ο μεγάλος ποταμός της Ηπείρου, διακρίνεται από ένα πλήθος βιοτόπων, καθώς στο διάβα του περνάει μέσα από φαράγγια, δημιουργεί λίμνες και κάμπους και καταλήγει σε ένα μοναδικό εκβολικό οικοσύστημα. Το συνολικό μήκος του ποταμού φτάνει τα 75 χλμ., η λεκάνη απορροής του καλύπτει 785 τ.χλμ. και η κατεύθυνσή του είναι από τα βόρεια προς τα νότια. Ο Λούρος γεννιέται σε υψόμετρο 600 μέτρων στις νοτιοανατολικές πλαγιές του όρους Τόμαρος (ή αλλιώς Ολύτσικα) στα νότια του νομού Ιωαννίνων, κοντά στην περιοχή του Μαντείου της Δωδώνης. Προχωράει νότια, ανάμεσα στα Θεσπρωτικά Όρη και στο Ξεροβούνι και κατεβαίνει προς το νομό Πρεβέζης περνώντας από ένα φαράγγι 8 χιλιομέτρων, τα Βόρεια Στενά του Λούρου, που ξεκινάνε από την Βουλιάστα μέχρι την Ποταμία. Από εκεί συνεχίζει σε μια πεδιάδα μέχρι και μετά τον Κερασώνα, όπου ξεκινάνε τα Νότια Στενά του Λούρου που τελειώνουν στον Άγιο Γεώργιο, όπου βρίσκεται ένα μοναδικό τοπίο που δημιουργούν τα χαλάσματα του Ρωμαϊκού Υδραγωγείου καθώς περνάνε μέσα από τον ποταμό. Στην περιοχή υπάρχει και η όμορφη Τεχνητή Λίμνη του Λούρου που έχει δημιουργηθεί από Τεχνητό Υδροηλεκτρικό Φράγμα της ΔΕΗ, ύψους 25 μέτρων και πλάτους 70 μέτρων, ένα από τα παλαιότερα υδροηλεκτρικά έργα στην Ελλάδα. Από εκεί ο ποταμός περνάει δίπλα από τη Φιλιππιάδα και βγαίνει στη πεδιάδα της, ώσπου φτάνει στη Νέα Κερασούντα. Εδώ ξεκινάνε και τα αχανή οικοσυστήματα των εκβολών του ποταμού στον Αμβρακικό Κόλπο, με τον Λούρο να αγκαλιάζει στη σειρά τον τεράστιο και απροσπέλαστο Βάλτο της Ροδιάς, την λιμνοθάλασσα της Ροδιάς, τη λιμνοθάλασσα Τσουκαλιό και την λιμνοθάλασσα Τσοπέλι στα σύνορα των νομών Πρεβέζης και Άρτας. Ο Λούρος είναι από τους πιο ενδιαφέροντες ποταμούς της χώρας μας από άποψη ποικιλίας διαφορετικών οικοσυστημάτων, πλούτου άγριας ζωής, αλλά και σημαντικών ιστορικών μνημείων. Πρόκειται για μια από τις ωραιότερες περιοχές της Ελλάδας.

Η βλάστηση στα ψηλά αποτελείται σχεδόν αποκλειστικά από πυκνά πλατανόδαση, που σε χαμηλότερα υψόμετρα αρχίζουν να σχηματίζουν μεικτά δάση με ιτιές, σκλήθρα, λεύκες, φραξούς, λυγαριές, κ.ά. Στις εκβολές σχηματίζονται τεράστιοι βάλτοι με βούρλα, περιοχές με καλαμιώνες και αλοφυτική βλάστηση με είδη, όπως την Spirodela polyrhiza, τα λευκά νούφαρα Nymphaea alba, την κίτρινη ίριδα Iris pseudacorus, την Salvinia natans, την Cotula coronopifolia, το Galium intricatum, την Malcolmia graeca bicolor, κ.ά. Πιο ψηλά συναντάει κανείς διάφορα είδη όπως, την σιληνή Silene ungeri, το Cerastium brachypetalum pindigenum, την Orlaya daucorlaya, το Biarum tenuifolium, το αγριογαρύφαλλο Dianthus viscidus, το Linum hologynum, το Plumbago europaea, το κολχικό Colchicum cupanii, τον κρίνο Lilium candidum, το Sedum rubens, το Petasites hybridus, την Agrimonia eupatoria, την Asphodeline lutea και τις ορχιδέες Dactylorhiza saccifera, Himantoglossum caprinum, Platanthera chlorantha, Anacamptis morio, A. pyramidalis, Neotinea tridentata, Ophrys apifera, O. epirotica, O. oestrifera και O. ferrum-equinum.

Η ορνιθοπανίδα του Λούρου μαζί με τις εκβολές του είναι από τις πλουσιότερες στην Ευρώπη. Ερωδιοί, πελεκάνοι, ποταμίδες, κορμοράνοι, βουτηχτάρια, παπιά, γλαρόνια και παρυδάτια πουλιά είναι παντού λίγα χιλιομετρα πριν τις εκβολές και σε όλη τη διαδρομή που ο Λούρος κινείται στην άκρη του Βάλτου της Ροδιάς. Στον κυρίως ποταμό ζούνε φαλαρίδες, νερόκοτες, σταχτοτσικνιάδες, λευκοτσικνιάδες, νεροκοτσέλες, νανοβουτηχτάρια, κ.ά. Από τα αρπακτικά εδώ πετάνε κραυγαετοί, ψαραετοί, γερακίνες, φιδαετοί, σφηκιάρηδες, πετρίτες, ξεφτέρια, βραχοκιρκίνεζα, μπούφοι, χουχουριστές και κουκουβάγιες. Στα στενά του ποταμού στα βόρεια ακόμα ζουν λίγα όρνια, ενώ περιστασιακή είναι η εμφάνιση του πολύ σπάνιου ασπροπάρη. Άλλα πουλιά που συναντά κανείς είναι οι λευκοί πελαργοί, οι νεροκότσυφες, οι σταχτοσουσουράδες, τα αηδόνια, τα ψευταηδόνια, οι γαλαζοπαπαδίτσες, οι δεντροτσοπανάκοι, οι δεντροβάτες, τα γυδοβύζια, οι αιγίθαλοι, οι τρυποφράχτες, τα λούγαρα, οι μεσαίοι δρυοκολάπτες, οι πράσινοι δρυοκολάπτες, διάφορα είδη από μυγοχάφτες, οι κοκκοθραύστες, τα σιρλοτσίχλονα, τα βουνοτσίχλονα, τα μιλτοχελίδονα, οι γερακότσιχλες, οι κίσσες, κ.ά

 

Τα αμφίβια περιλαμβάνουν κοινούς τρίτωνες στα χαμηλά, σαλαμάνδρες στα ψηλά και είδη όπως, κοινούς φρύνους, πρασινόφρυνους, δεντροβάτραχους, λιμνοβάτραχους, γραικοβάτραχους και ηπειρωτικούς βάτραχους. Η ερπετοπανίδα είναι πολύ πλούσια και αποτελείται από βαλτοχελώνες, ποταμοχελώνες, μεσογειακές χελώνες, τυφλίτες, αβλέφαρους, σαύρες της Ρούμελης, γουστέρες του Ταύρου, τρανόσαυρες, τοιχογουστέρες, σαΐτες, λιμνόφιδα, δεντρογαλιές, νερόφιδα, σπιτόφιδα, σαπίτες και οχιές. Από τα θηλαστικά στα ψηλά του ποταμού ζούνε λύκοι, σκίουροι και δασομυωξοί, ενώ σε όλη σχεδόν τη πορεία του απαντώνται βίδρες, αλεπούδες, αγριόχοιροι, ασβοί, κουνάβια, νυφίτσες και λαγοί. Ιδιαίτερα σημαντική είναι η παρουσία του σπάνιου τσακαλιού σε διάφορα σημεία κοντά στο ποτάμι. Ενδιαφέρον παρουσιάζει η παρουσία πολλών μικρών τρωκτικών όπως, βαλτομυγαλίδες (Neomys anomalus), νανοποντικούς (Micromys minutus), σκαπτοποντικούς του Τόμας (Microtus thomasi) και βραχοποντικούς (Apodemus mystacinus). Πολύ συχνά στις εκβολές του ποταμού εμφανίζονται για να τραφούν ρινοδέλφινα και σπάνια κοινά δελφίνια.

Η ιχθυοπανίδα του Λούρου είναι εξίσου πλούσια και περιλαμβάνει 22 είδη από τα οποία πολλά είναι ενδημικά της Ελλάδας, κάτι που επιτάσσει την προστασία των νερών του ποταμού από την οποιαδήποτε ρύπανση. Σημαντικότερα από αυτά είναι το ενδημικό του ποταμού γκαβόχελο Ηπείρου (Caspiomyzon graecus), η ενδημική πέστροφα του Λούρου (Salmo lourosensis), η λουροβελονίτσα (Cobitis hellenica), ο λουρογωβιός (Economidichthys pygmaeus), το αγκαθερό (Gasterosteus gymnurus) και ο θεσπρωτικός πελασγός (Pelasgus thesproticus). Άλλα είδη είναι η σαρδελομάνα  (Alosa fallax), το χέλι (Anguilla anguilla), ο ζαχαριάς (Aphanius fasciatus), η λιάρα (Telestes pleurobipunctatus), η πεταλούδα (Carassius gibelio), το γριβάδι (Cyprinus carpio), το στρωσίδι (Luciobarbus albanicus), ο ιονικός ζουρνάς (Valencia letourneuxi) και ο ποταμοκέφαλος Παμβώτιδας (Squalius pamvoticus).