Η όμορφη Κέρκυρα, παρά την οικιστική και τουριστική ανάπτυξη, εξακολουθεί να διακρίνεται από μια πληθώρα βιοτόπων που φιλοξενούν έναν μεγάλο αριθμό από σπάνια φυτά και ζώα. Το νησί είναι διεθνώς γνωστό με την ονομασία Κορφού, που αποτελεί παραφθορά της βυζαντινής ονομασίας της πόλης της Κέρκυρας, Κορυφώ, από τις δύο μικρές κορυφές που στεφανώνουν το Παλιό Φρούριο της πόλης. Η Κέρκυρα ταυτίζεται με την ομηρική Σχερία, το νησί των Φαιάκων που φιλοξένησε τον Οδυσσέα. Πρόκειται για το βορειότερο και το δυτικότερο μεγάλο νησί του Ιονίου Πελάγους με έκταση που φτάνει τα 592 τ.χλμ., κάτι που την καθιστά το έβδομο μεγαλύτερο ελληνικό νησί και το δεύτερο των Ιονίων νήσων. Βρίσκεται στην είσοδο της Αδριατικής Θάλασσας κοντά στις ακτές της Ηπείρου και απέχει μόλις 1,2 ναυτικά μίλια, στα βορειοανατολικά της, από την περιοχή του Βουθρωτού στις ακτές της Αλβανίας, μέσω του Στενού της Κέρκυρας. Το σχήμα της είναι μακρόστενο, δρεπανοειδές, πλατύ στα βόρεια και στενό στα νότια και ακολουθεί παράλληλα τις ακτές των απέναντι ηπειρωτικών. Το μήκος της είναι περίπου 62 χλμ. και το πλάτος της κυμαίνεται από 26 χλμ. στα βόρεια μέχρι 3,4 χλμ. στα νότια. Η ακτογραμμή της απλώνεται σε ένα μήκος 217 χιλιόμετρων και σχηματίζει αρκετούς μικρούς όρμους με παραλίες και ακρωτήρια. Το έδαφος του νησιού είναι κυρίως πεδινό με δύο οροσειρές να διακόπτουν τις ήρεμες κλήσεις και τα μεγάλα πλατώματα. Στα βόρεια δεσπόζει ο ορεινός όγκος του Παντοκράτορα, η αρχαία Ιστώνη, στα 906 μέτρα και ακολουθείται από άλλες υψώματα, όπως το Στραβοσκιάδι (849 μ.), τον Μέγουλα (784 μ.) και τη Τσούκα (619 μ.) και στα κεντρικά σχηματίζονται οι κορυφές Άγιοι Δέκα (529 μ.) και Σταυρός (450 μ.). Βασικά πετρώματα του νησιού είναι οι ασβεστόλιθοι που ακολουθούνται από ψαμμίτες και άργιλους. Στο νησί υπάρχουν δεκάδες ενδιαφέροντα σπήλαια, όπως η Ανθρωπόγραβα, των Λουτσών, του Γαρδικίου, του Καμινακίου, του Αντίψου, της Αλεπότρυπας και της Αχνότρυπας. Πολύ ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα ποτάμια, τα λιμνία και οι λιμνοθάλασσες του νησιού. Τα σημαντικότερα ποτάμια είναι ο Μέγας Ποταμός, ο Τυφλοπόταμος, ο Ρόπας, ο Άγνος, ο Στραβοπόταμος, του Βαλανιού, των Μπενιτσών, της Λευκίμμης και της Μεσόγγης που χωρίζει κατά κάποιο τρόπο τη νότια με την υπόλοιπη Κέρκυρα. Από τις λιμνοθάλασσες ξεχωρίζουν η Κορισσίων, του Αντινιώτη, του Χαλκιόπουλου και η Αλυκή της Λευκίμμης, ενώ στα κεντρικά υπάρχει ένα μοναδικό σύστημα από πολλές όμορφες μικρές λίμνες που οφείλεται σε καρστικούς σχηματισμούς. Στα βόρεια της νήσου απλώνονται οι Διαπόντιοι νήσοι (Ερεικούσα, Οθωνοί, Μαθράκι) και στα νότια οι Παξοί και οι Αντίπαξοι, νησιά που ανήκουν όλα στο νομό Κερκύρας. Κοντά στο νησί υπάρχουν πολλά μικρότερα νησιά και βραχονησίδες, όπως το Λαζαρέτο, το Βίδο, το Ποντικονήσι, τα Λαγούδια, το Μεγάλο και το Μικρό Θολετό, η Κυραδικαία, το Σκιαλούδι, η Γυναίκα, η Συκιά, η Κραβιά, το Διάπλο και το Διάκοπο. Η Κέρκυρα παρότι δεν είναι διάσημη για την βιοποικιλότητα της, όσο τουλάχιστον κάποια άλλα μεγάλα νησιά, εντούτοις φιλοξενεί πολλά σπάνια και ακριβοθώρητα φυτά και ζώα.

Αν και η βλάστηση στη Κέρκυρα διακόπτεται από τις οικίες και τους μεγάλους ελαιώνες, εντούτοις τα γόνιμα εδάφη δημιουργούν ιδανικές συνθήκες για την ανάπτυξη πολλών σπάνιων ειδών. Οι αιωνόβιες ελιές πρωταγωνιστούν στο τοπίο και ακολουθούνται από πολλά διαφορετικά δέντρα, όπως χαλέπιες πεύκες, κουκουναριές, καστανιές, πλατάνια, θαλασσόκεδρα, θαμνοκυπάρισσα, λεύκες, σφενδάμια, φτελιές, πουρνάρια, τσερνοβελανιδιές, πλατύφυλλες βελανιδιές, ήμερες βελανιδιές, χνουδοβελανιδιές, αριές, γαύρους, μελικουκιές, μυρτιές, φράξους, αγριελιές, φυλλίκια, αγριογκορτσιές, αλμυρίκια, αφροξυλιές, αγριοκουμαριές, κουμαριές, κοκκορεβυθιές και παλιούρια. Η χαμηλή βλάστηση περιλαμβάνει είδη, όπως σκίνα, άρτηκες, λαδανιές, ρείκια, λεβάντες, ρίγανες, φασκόμηλα, θυμάρια, θρούμπια, γαλατσίδες, κάππαρες, εφέδρες, κ.ά. Στο νησί έχουν καταγραφεί πάνω από 1.300 είδη φυτών. Από αυτά ξεχωρίζουν κάποια ενδημικά είδη του Ιονίου ή της Δυτικής Μεσογείου, όπως το αμάραντο Limonium arcuatum, η κενταύρια Centaurea paxorum, το αγριογαρύφαλλο Dianthus sylvestris subsp longicaulis, η Crucianella maritima, το Galium ionicum και το Cerastium illyricum subsp illyricum. Άλλα σημαντικά είδη είναι η Alkanna corcyrensis, το Cerastium brachypetalum subsp corcyrense, ο Stachys mollissima, ο Stachys ocymastrum, η Veronica panormitana, οι φριτιλάριες Fritillaria thessala subsp ionica και Fritillaria messanensis subsp gracilis, οι κρίνοι Lilium candidum και Lilium chalcedonicum, το Helosciadium inundatum, η Heptaptera colladonioides, το Seseli montanum subsp tommasinii, το Ornithogalum ulixis, το Muscari tenuiflorum, η Achillea ligustica, η Artemisia vulgaris, η κενταύρια Centaurea sonchifolia, η Crepis vesicaria subsp taraxacifolia, η Inula verbascifolia subsp verbascifolia, η σιληνές Silene cephallenia subsp cephallenia και Silene fuscata, ο Convolvulus lineatus, το Linum pubescens subsp sibthorpianum, η Orobanche sanguinea, το Sedum eriocarpum subsp epiroticum και το Teucrium halacsyanum. Η βλάστηση συμπληρώνεται με είδη, όπως ο γάλανθος Galanthus reginae-olgae subsp reginae-olgae, οι νάρκισσοι Narcissus obsoletus και Narcissus tazetta, ο κρίνος της θάλασσας Pancratium maritimum, η Echinophora spinosa, το Arum italicum subsp italicum, η Bellevalia romana, η Scilla hyacinthoides, η Ageratina adenophora, ο Cladanthus mixtus, ο Ptilostemon stellatus, η Brassica cretica subsp aegaea, το Erysimum cephalonicum, η Solenopsis laurentia, η Cephalaria leucantha, η σιληνή Silene bellidifolia, τα κολχικά Colchicum confusum και Colchicum haynaldii, η Calystegia soldanella, ο Phedimus stellatus, το Hypericum spruneri, ο κρόκος Crocus boryi και η ίριδα Iris pseudacorus. Από τις ορχιδέες τα πιο σημαντικά είδη είναι οι Anacamptis laxiflora, Anacamptis palustris, Cephalanthera damasonium, Cephalanthera longifolia, Cephalanthera rubra, Dactylorhiza romana, Himantoglossum jankae, Neotinea ustulata, Orchis anthropophora, Orchis pauciflora, Orchis provincialis, Orchis simia, Platanthera bifolia, Serapias cordigera, Serapias ionica, Serapias politisii, Ophrys apifera, Ophrys bertolonii, Ophrys cephalonica, Ophrys forestieri, Ophrys gottfriediana, Ophrys grammica, Ophrys helenae, Ophrys herae και Ophrys reinholdii.
 
Ιδιαίτερα σημαντική είναι η Κέρκυρα για την ορνιθοπανίδα με περίπου 300 είδη να έχουν καταγραφεί μέχρι τώρα στο νησί. Η θέση πάνω στον μεγάλο διάδρομο μετανάστευσης, οι μεγάλες λιμνοθάλασσες, οι ημιαγροτικές περιοχές και τα σημεία με πυκνή βλάστηση καθιστούν το νησί κορυφαία επιλογή για ορνιθοπαρατήρηση. Από τα αρπακτικά συναντάει κανείς ψαραετούς, φιδαετούς, σφηκιάρηδες, λιβαδόκιρκους, βαλτόκιρκους, καλαμόκιρκους, γερακίνες, πετρίτες, ξεφτέρια, μαυροκιρκίνεζα, βραχοκιρκίνεζα, κιρκινέζια και δεντρογέρακα. Από τα νυχτόβια αρπακτικά εδώ ζούνε τυτούδες, κουκουβάγιες και γκιώνηδες. Στις λιμνοθάλασσες ζούνε διάφορα είδη παπιών, όπως ψαλίδες, σαρσέλες, χουλιαρόπαπιες, σφυριχτάρια, γκισάρια, βαλτόπαπιες, βαρβάρες και πρασινοκέφαλες. Άλλα παρυδάτια είδη είναι το φοικικόπτερο, το νεροχελίδονο, ο καλαμοκανάς, η αλκυόνη, ο χαλικοκυλιστής, ο στρειδοφάγος, η πετροτρουλίδα, η αβοκέτα, η χαλκόκοτα, ο μαχητής και διάφορα είδη ερωδιών και σκαλίδρων. Σημαντική είναι η παρουσία πολλών ειδών γλάρων και γλαρονιών, όπως ο νανόγλαρος, ο αιγαιόγλαρος, ο μαυροκέφαλος γλάρος, το αργυρογλάρονο, το μαυρογλάρονο, το μουστακογλάρονο, το γελογλάρονο, το ποταμογλάρονο, το χειμωνογλάρονο και ο καρατζάς, αλλά και η περιστασιακή παρουσία της σούλας που ζει κυρίως στις θάλασσες του Ατλαντικού. Εδώ απατώνται όλα τα είδη από σταχτάρες και χελιδόνια που εμφανίζονται στην Ελλάδα. Άλλα είδη του νησιού είναι ο αρτέμης, ο μύχος, ο θαλασσοκόρακας, το ορτύκι, η μπεκάτσα, η φάσσα, το τρυγόνι, ο κούκος, το γιδοβύζι, ο τσαλαπετεινός, ο μελισσοφάγος, ο στραβολαίμης, η μικρογαλιάντρα, η ωχροκελάδα, η λιβαδοκελάδα, ο τρυποφράχτης, το αηδόνι, ο καρβουνιάρης, η ασπροκωλίνα, ο γαλαζοκότσυφας, η τσίχλα, ο βραχοτσοπανάκος, ο αετομάχος, ο κοκκινοκεφαλάς, ο σταχτοκεφαλάς, ο κόρακας, ο συκοφάγος και πολλά μικροπούλια.

Τα αμφίβια στο νησί αντιπροσωπεύονται από επτά είδη, όπως ο μακεδονικός τρίτωνας, ο κοινός τρίτωνας, ο φρύνος, ο πρασινόφρυνος, ο δεντροβάτραχος, ο βαλκανοβάτραχος και ο ηπειρωτικός βάτραχος. Πλούσια είναι η ερπετοπανίδα του νησιού με πολλά είδη, όπως χελώνες καρέτα, μεσογειακές χελώνες, γραικοχελώνες, βαλτοχελώνες, ποταμοχελώνες, ελληνικά κονάκια, τυφλίτες, κροκοδειλάκια, κυρτοδάκτυλους, σαύρες της Ρούμελης, τρανόσαυρες, πρασινόσαυρες, γουστέρες του Ιονίου, αβλέφαρους, έρυκες, τυφλίνους, έφιους, λαφιάτες, δεντρογαλιές, σαπίτες, νερόφιδα, λιμνόφιδα, σαΐτες, λαφιάτες του Ασκληπιού, σπιτόφιδα και οχιές. Μέχρι πριν λίγα χρόνια στην Κέρκυρα ζούσαν υγιέις πληθυσμοί από τσακάλια, τα οποία πλέον μάλλον έχουν εκλείψει. Η Κέρκυρα είναι από τα λίγα νησιά της χώρας μας που απαντώνται βίδρες, ενώ τα τελευταία χρόνια έχουν εγκλιματιστεί και οι επιγενείς μυοκάστορες. Η υπόλοιπη πανίδα των θηλαστικών περιλαμβάνει αλεπούδες, πετροκούναβα, νυφίτσες, σκαντζόχοιρους, λαγούς και πολλούς ασπάλακες. Στο νησί ζούνε και πολλά είδη από νυχτερίδες, όπως ο τρανορινόλοφος (Rhinolophus ferrumequinum), ο μικρορινόλοφος (Rhinolophus hipposideros), η μικρομυωτίδα (Myotis blythii), η τρανομυωτίδα (Myotis myotis), η μυωτίδα του Μπέχστεϊν (Myotis bechsteinii), η πυρρομυωτίδα (Myotis emarginatus), η μυωτίδα του Νάτερερ (Myotis nattereri), η μουστακονυχτερίδα (Myotis mystacinus), η λευκονυχτερίδα (Pipistrellus kuhlii), η πτερυγονυχτερίδα (Miniopterus schreibersii) και η τρανονυχτερίδα (Eptesicus serotinus). Στις ακτές της Κέρκυρας απαντώνται σε μικρούς αριθμούς οι μεσογειακές φώκιες, ενώ λόγω της γειτνίασης με την ανοιχτή θάλασσα συχνά κοντά στις ακτές παρατηρούνται ρινοδέλφινα και ζωνοδέλφινα. Στις ανοιχτές θάλασσες γύρω από το νησί ζούνε σταχτοδέλφινα, ζιφιοί, μεγαλόπρεπες πτεροφάλαινες και φυσητήρες.

Αξίζει να σημειωθεί ότι στις θάλασσες γύρω από το νησί συχνά εμφανίζονται μεγάλα καρχαριοειδή. Ανάμεσα στα υπόλοιπα είδη των γύρω βυθών υπάρχουν και πολλά που προέρχονται από την Αδριατική και την Δυτική Μεσόγειο και δεν απαντώνται αλλού στην χώρα μας. Σημαντική είναι η παρουσία στο νησί κάποιων εξαιρετικά σπάνιων ψαριών των γλυκών νερών: του ενδημικού του νησιού κερκυρογωβιού (Knipowitschia goerneri), του ιονικού ζουρνά (Valencia letourneuxi), του θεσπρωτικού πελασγού (Pelasus thesproticus) και του ζαχαριά (Aphanius fasciatus). Από τα ασπόνδυλα εδώ ζουν κάποια σπάνια ή ενδημικά είδη, όπως οι αράχνες Dysdera corfuensis, Lepthyphantes corfuensis και Dysderocrates gasparoi, τα οδοντόγναθα Ceriagrion georgifreyi και Pyrrhosoma elisabethae, τα κολεόπτερα Dendarus corcyrensis, Psylliodes wachsmanni, Echinodera corcyrensis, Polydrusus crinipes και Otiorhynchus gravidus, το μεκόπτερο Panorpa rufostigma, η νυχτοπεταλούδα Cacochroa corfuella, η σφήκα Opius corfuensis, οι ακρίδες Euchorthippus declivus και Sphingonotus personatus, οι γρύλοι Poecilimon thoracicus και Ruspolia nitidula, το δολιχόποδο Dolichopoda steriotisi, το ισόποδο Armadillidium simile και ο χερσαίος κάβουρας Potamon fluviatile.

Ευχαριστούμε πολύ τον αεικίνητο φυσιοδίφη του νησιού Γιάννη Γαστεράτο για την βοήθεια του στη γνωριμία μας με τη φύση της Κέρκυρας.