Η Τήνος με το εντυπωσιακό, άνυδρο τοπίο της είναι ένα νησί που αν και φαινομενικά μοιάζει ξερή και φτωχή, εντούτοις φιλοξενεί πολλά σπάνια είδη της κυκλαδίτικης χλωρίδας. Η Τήνος βρίσκεται στις Βόρειες Κυκλάδες και είναι το τέταρτο σε μέγεθος νησί του συμπλέγματος μετά την Άνδρο, την Νάξο και την Πάρο. Η έκταση της φτάνει τα 195 τ.χλμ. και η ακτογραμμή της, που φτάνει τα 114 χλμ., χαρακτηρίζεται από μια έντονα «δαντελωτή» μορφολογία με όρμους, ακρωτήρια, παραλίες και κάθετα βράχια να διαδέχονται το ένα το άλλο. Το σχήμα της είναι σχετικά τριγωνικό και η κατεύθυνση της από τα βορειοδυτικά προς τα νοτιοανατολικά. Απέχει από την Άνδρο μόλις 1.500 μέτρα μέσω ενός διαύλου που ονομάζεται «Στενό» και αποτελεί κατά κάποιο τρόπο μαζί με το γειτονικό της νησί προέκταση της Εύβοιας. Η Τήνος διακρίνεται από διαδοχικά υψώματα και λόφους που κινούνται παράλληλα με το νησί και το διαχωρίζουν σε νότιο και βόρειο. Ψηλότερη κορυφή είναι ο Τσικνιάς στα ανατολικά με 729 μέτρα ύψος, όπου σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία είχε τα ανάκτορά του ο Αίολος, ο θεός των ανέµων. Ακολουθούν ο Πατέλας (650 μ.), ο βράχος του Ξώμπουργου (640 μ.), ο Πρασάς (615 μ.), το Κεχροβούνι (604 μ.), ο Προφήτης Ηλίας (400 μ.) και το Όρος (375 μ.). Γεωλογικά το νησί αποτελείται κυρίως από σχιστόλιθους και ακολουθούν φυλλίτες, οφιόλιθοι, γρανίτες, μάρμαρα και γνεύσιοι. Η Τήνος διακρίνεται και για τα πολλά της σπήλαια με σημαντικότερα των Γαστριών, της Δρακόλακας και του Πανόρμου. Μια περιοχή με ιδιαίτερη γεωμορφολογία είναι οι πλαγιές γύρω από το χωριό Βωλάξ με τους γρανιτένιους σφαιρικούς ογκόλιθους, τους «βόλακες», που διαμορφώθηκαν μέσα σε εκατομμύρια χρόνια από την διάβρωση μέσω των ανέμων και της βροχής. Η Τήνος είναι ένα αρκετά επικλινές νησί χωρίς πολλές πεδινές εκτάσεις με αποτέλεσμα το πιο χαρακτηριστικό της τοπίο να είναι οι αμφιθεατρικές αναβαθμίδες με τις ξερολιθιές που σαν σκαλοπάτια γιγάντων χαράζουν το νησί απ’ άκρου εις άκρον. Το ανάγλυφο του νησιού δημιουργεί ένα έντονο υδρογραφικό δίκτυο από δεκάδες εποχικά ρέματα, ενώ πανέμορφοι είναι οι υγρότοποι της Κολυμπήθρας και της Λιβάδας. Κοντά στο νησί υπάρχουν και λίγες βραχονησίδες με σημαντικότερες τον Πλανήτη, το Δρακονήσι, το Δύσβατο, τον Καλόγερο και την Αποκοφτό. Πλαγιές με φρύγανα, απότομα βράχια που βυθίζονται στη θάλασσα, δεκάδες ρεματιές, μικροί υγρότοποι, πεδιάδες με καλλιέργειες, μικροί όρμοι και χρυσές παραλίες φιλοξενούν ένα μεγάλο αριθμό από είδη της κυκλαδίτικης χλωρίδας και της πανίδας.

Η βλάστηση της Τήνου είναι η χαρακτηριστική φρυγανική βλάστηση των Κυκλάδων. Ρίγανες, θυμάρια, δεντρολίβανα, φλώμοι, φασκόμηλα, ασπάλαθοι, αστοίβες και λαδανιές είναι κοινά στο νησί. Στις ρεματιές πρωταγωνιστούν οι πικροδάφνες και οι λυγαριές, ενώ σε κάποια σημεία συναντώνται πλατάνια και ιτιές. Στο νησί υπάρχει και η φτελιά του είδους Ulmus minor subsp canescens, η οποία δεν απαντάται πουθενά αλλού στις Κυκλάδες. Στις πλαγιές των λόφων υπάρχουν πουρνάρια, ήμερες βελανιδιές, αριές, σφενδάμια, αγριογκορτσιές, θαλασσόκερδα, αγριελιές, χαρουπιές, σχίνα, φιλλύκια, ρείκια, μυρτιές και σπάρτα. Οι ατέλειωτες εγκαταλειμμένες αναβαθμίδες, αποτελούν ιδανικά σημεία πάνω στα οποία φυτρώνουν πολλά σπάνια μικρά φυτά. Στην Τήνο απαντώνται περίπου 25 ενδημικά είδη της χώρας μας. Το πιο σημαντικό είναι το στενότοπο ενδημικό Alyssum tenium που φυτρώνει μόνο στα ανατολικά του νησιού. Άλλα σημαντικά είδη είναι το Alhagi graecorum, η Oenanthe globulosa, η καμπανούλα Campanula sartorii, η σιληνή Silene aegaea, η Nigella degenii subsp barbro, το αμάραντο Limonium aegaeum, το Isoetes durieui, το Trifolium andricum, η φριτιλάρια Fritillaria ehrhartii, το λυχνάρι Arum concinnatum, το Hymenonema graecum, το Mesembryanthemum crystallinum, το Allium bourgeaui subsp cycladicum, η Hyoseris lucida, ο Carthamus leucocaulos, ο Amaranthus muricatus, η Ambrosia maritima, το Galium caminianum, το Filago cretensis subsp cycladum, το Erysimum senoneri subsp senoneri, το Ornithogalum armeniacum, η Radiola linoides, η Roemeria hybrida subsp hybrida και η Veronica trichadena. Η χλωρίδα συμπληρώνεται με είδη, όπως το αμάραντο Limonium proliferum, το Bupleurum euboeum, ο Solenopsis laurentia, η Brassica cretica subsp aegaea, ο Astragalus boeticus, το Arum italicum, η Lapsana communis subsp adenophora, η Cuscuta planiflora, τα αγριογαρύφαλλα Dianthus diffusus και Dianthus tripunctatus, η Paronychia echinulata, η Calystegia soldanella, ο Lotus palustris, η βιόλα Viola alba subsp dehnhardtii, οι κρόκοι Crocus tournefortii, Crocus cartwrightianus και Crocus laevigatus, η Carlina gummifera, το Agrostemma githago subsp githago, η Ajuga iva, ο Echinops spinosissimus subsp spinosissimus, το Muscari weissii, η Periploca graeca, το Glaucium corniculatum, ο Lupinus gussoneanus, η Orobanche hederae, το Solidago virgaurea, η Poa pelasgis, το Cyclamen graecum subsp graecum, το Delphinium staphisagria, ο νάρκισσος Narcissus obsoletus, ο κρίνος Pancratium maritimum, ο Otanthus maritimus και η Blackstonia acuminata. Στις αναβαθμίδες, στα χορτολίβαδα και κοντά στους υγροτόπους του νησιού συναντάει κανείς πολλά είδη από ορχιδέες, όπως οι Anacamptis boryi, Anacamptis coriophora subsp fragrans, Anacamptis laxiflora, Anacamptis papilionacea, Anacamptis pyramidalis, Anacamptis sancta, Dactylorhiza romana, Orchis anatolica, Orchis provincialis, Limodorum abortivum, Listera ovata, Spiranthes spiralis, Himantoglossum robertianum, Neotinea lactea, Neotinea maculata, Serapias bergonii, Serapias lingua, Serapias orientalis, Ophrys bombyliflora, Ophrys ferrum-equinum, Ophrys iricolor, Ophrys lutea, Ophrys omegaifera, Ophrys israelitica, Ophrys heldreichii, Ophrys gortynia και Ophrys mammosa.

Η Τήνος είναι σημαντικό μεταναστευτικό πέρασμα για την ορνιθοπανίδα, ενώ αποτελεί και μία από τις σημαντικότερες περιοχές φωλιάσματος για τους μαυροπετρίτες στη χώρα μας, με πάνω από 400 φωλιές. Υπάρχουν αναφορές για την περιστασιακή εμφάνιση από όρνεα. Άλλα σημαντικά αρπακτικά πουλιά είναι ο σπιζαετός, ο φιδαετός, το ξεφτέρι, η γερακίνα, ο καλαμόκιρκος, ο πετρίτης και το βραχοκιρκίνεζο. Από τα θαλασσοπούλια η γειτνίαση με το ανοιχτό Αιγαίο προσελκύει είδη, όπως ο αιγαιόγλαρος, ο υδροβάτης, ο αρτέμης, ο μύχος, ο θαλασσοκόρακας και ο ασημόγλαρος. Οι υγρότοποι αποτελούν καταφύγιο για είδη, όπως σταχτοτσικνιάδες, αργυροτσικνιάδες, μικροτσικνιάδες, νυχτοκόρακες, νανοβουτηχτάρια, νερόκοτες, κορμοράνους, ακτίτες, νανοσκαλίδρες, πρασινοσκέληδες, καλαμοκανάδες, μπεκατσίνια και ποταμοσφυριχτές. Η ορνιθοπανίδα συμπληρώνεται με είδη, όπως νησιώτικες πέρδικες, τρυγόνια, σπάνια αγριοπερίστερα, κουκουβάγιες, τυτούδες, γκιώνηδες, γιδοβύζια, τσαλαπετεινούς, αλκυόνες, κορυδαλλούς, σταχτάρες, βουνοσταχτάρες, σπιτοχελίδονα, σταβλοχελίδονα, βραχοχελίδονα, σταχτοπετρόκληδες, ασπροκωλίνες, μαυρολαίμηδες, καρβουνιάρηδες, γαλαζοκότσυφες, ωχροστριτσίδες, φυλλοσκόπους, μαυροσκούφηδες, κοκκινοτσιροβάκους, αιγαιοτσιροβάκους, μαυροτσιροβάκους, γαλαζοπαπαδίτσες, κοκκινοκεφαλάδες, κόρακες, φλώρους, φανέτα, καρδερίνες, φρυγανοτσίχλονα, αμπελουργούς και τσιφτάδες.

Από τα αμφίβια στην Τήνο ζουν δεντροβάτραχοι και βαλκανοβάτραχοι. Η ερπετοπανίδα του νησιού είναι πλούσια και περιλαμβάνει είδη, όπως χελώνες καρέτα, ποταμοχελώνες, σαμιαμίδια, κυρτοδάκτυλους, τρανόσαυρες, σιλιβούτια, αβλέφαρους, έρυκες, τυφλίνους, έφιους, λαφιάτες, νερόφιδα, λιμνόφιδα, αγιόφιδα, σπιτόφιδα και οχιές. Από τα θηλαστικά συναντά κανείς λαγούς, αγριοκούνελα, σκατζόχοιρους, ασβούς και πετροκούναβα. Στις γύρω θάλασσες εμφανίζονται συχνά δελφίνια, ενώ στις πολλές απομονωμένες θαλασσινές σπηλιές ζούνε ακόμα λίγες μεσογειακές φώκιες. Σημαντική είναι η παρουσία κάποιων σπάνιων ενδημικών ασπόνδυλων του νησιού και των Κυκλάδων, όπως τα σαλιγκάρια Cernuella syrensis, Monacha rothi, Helicigona sphaeriostoma και Metafruticicola andria, η λιβελούλα Cordulegaster helladica, το ενδημικό της Τήνου κολεόπτερο Dendarus angulitibia, η ακρίδα Chorthippus biroi, ο γρύλος Eupholidoptera kykladica και τα ισόποδα Ligidium cycladicum και Nagurus aegaeus.