Η διάσημη Κοιλάδα των Τεμπών, με το πυκνό αισθητικό της δάσος, διακρίνεται για τα μοναδικά τοπία και τον τεράστιο πλούτο βιοιποικιλότητας που κρύβεται μέσα σε μία σχετικά μικρή περιοχή. Η Κοιλάδα δημιουργείται καθώς ο ποταμός Πηνειός περνάει ανάμεσα από τον Κάτω Όλυμπο και τον Κίσσαβο. Μετά τους τελευταίους μαιανδρισμούς του Πηνειού, στην μικρή πεδιάδα των Γόννων, το ποτάμι εισέρχεται στην Κοιλάδα, το συνολικό μήκος της οποίας φτάνει τα 10 χλμ. Στο στενότερο σημείο σχηματίζεται ένα φαράγγι με πλάτος 25 μέτρα και ύψος περίπου 400 μέτρα. Στη συνέχεια ο ποταμός εξέρχεται στην πεδιάδα των εκβολών του, κοντά στο χωριό Ομόλιο, και συνεχίζει μέχρι να βγει στο Αιγαίο πέλαγος. Το όνομα Τέμπη διατηρείται από πολύ παλιά και μάλλον σχετίζεται με τη λέξη «τέμνω». Οι αρχαίοι συγγραφείς αναφέρουν ότι η γεωμορφολογία της περιοχής οφείλεται σε έναν μεγάλο σεισμό που χώρισε τα δυο βουνά και έδωσε διέξοδο προς τη θάλασσα στα νερά της αχανούς λίμνης που σκέπαζε τη Θεσσαλική πεδιάδα. Η Κοιλάδα υπήρξε πέρασμα μεγάλης στρατηγικής σημασίας που ένωνε την Μακεδονία με τη Θεσσαλία από την αρχαιότητα. Κατά τη Τουρκοκρατία η περιοχή ονομαζόταν «Μπάμπα» από το χωρίο Μπάμπα στην είσοδο της κοιλάδας, που και αυτό σήμερα ονομάζεται Τέμπη. Η Κοιλάδα των Τεμπών υπήρξε ξακουστή για το φυσικό της κάλλος κατά την εποχή των μεγάλων περιηγητών και συνδέθηκε με τον Ρομαντισμό του 18ου αιώνα μέσα από αφηγήσεις, ποιήματα και πολλές όμορφες γκραβούρες. Σήμερα στα Τέμπη βρίσκεται το ξακουστό παραδοσιακό εκκλησάκι της Αγίας Παρασκευής με τις ομώνυμες πηγές που είναι χτισμένο μέσα στον βράχο του βουνού. Η θέα του Πηνειού και του παραποτάμιου δάσους πάνω από την κρεμαστή γέφυρα που ενώνει τις δύο όχθες είναι μοναδική.

Η βλάστηση της κοιλάδας περιλαμβάνει είδη των παραποτάμιων δασών, των κάθετων βράχων και της μακίας. Τα πλούσια σε είδη δάση της περιοχής έχουν εντάξει τα Τέμπη σε περιοχή του δικτύου Natura ως «Αισθητικό Δάσος Κοιλάδας Τεμπών». Στο δάσος επικρατούν τα τεράστια πλατάνια και ακολουθούνται από ασημοϊτιές, σκλήθρα, ασημόλευκες, πικροκαστανιές, ψευτοπλάτανους, φτελιές, κουτσουπιές, φράξους, κρανιές, πουρνάρια, αριές και μελικουκιές. Στα Τέμπη φυτρώνουν πολλά σπάνια και ενδημικά είδη της χλωρίδας του Ολύμπου και του Κισσάβου. Από αυτά ξεχωρίζουν η καμπανούλα Campanula thessala, το αγριόσκορδο Allium heldreichii, η κενταύρια Centaurea graeca ceccariniana, ο εντυπωσιακός λευκός κρίνος Lilium candidum, ο αστράγαλος Astragalus lacteus και η Aubrieta thessala. Άλλα είδη που συναντά κανείς στα Τέμπη είναι η καμπανούλα Campanula incurva, η Scutellaria albida vacillans, η Coronilla varia, η Berberis cretica, η Orlaya daucorlaya, η Cionura erecta, το Chaerophyllum aureum, το Delphinium fissum, το Lamium garganicum, η Euphorbia dendroides, το Polygala nicaeensis mediterranea, το Peucedanum longifolium, η σιληνή Silene radicosa, η Ballota acetabulosa, η κενταύρια Centaurea pelia, η βιόλα Viola reichenbachiana, το Leontodon crispus graecus, η Carlina acaulis simplex, το Erysimum graecum, το Teucrium polium και η ορχιδέα Anacamptis pyramidalis.

Η ορνιθοπανίδα περιλαμβάνει πολλά και ενδιαφέροντα είδη. Στα βράχια του φαραγγιού μέχρι και πριν από λίγα χρόνια υπήρχε αποικία από όρνια, ενώ συχνά επισκεπτόταν στο παρελθόν την περιοχή ο σπάνιος ασπροπάρης. Ο τόπος συγκεντρώνει πολλά αρπακτικά, από τα οποία ξεχωρίζουν ο φιδαετός, ο σφηκιάρης, η γερακίνα, το σαΐνι, το ξεφτέρι, π πετρίτης, το σπάνιο χρυσογέρακο, το βραχοκιρκίνεζο, ο μπούφος, ο χουχουριστής και η κουκουβάγια. Ενδιαφέροντα είδη της Κοιλάδας είναι ο μαύρος πελαργός, ο λευκός πελαργός, ο σταχτοτσικνιάς, ο κορμοράνος, η αλκυόνη, η πετροπέρδικα, η βουνοσταχτάρα, ο νεροκότσυφας, το αγριοπερίστερο, η φάσσα, το κοράκι, η κάργια, ο κούκος, ο μεσαίος δρυοκολάπτης, η κίσσα, ο μελισσοφάγος, ο γαλαζοκότσυφας, το τρυγόνι, η τσίχλα, κ.ά. Από τα μικροπούλια εδώ ζούνε βραχοχελίδονα, αηδόνια, ψευταηδόνια, μαυρομυγοχάφτες, ασπροκωλίνες, αιγίθαλοι, δεντροφυλλοσκόποι, βραχοτσοπανάκοι, δεντροτσοπανάκοι, κοκκινοτσιροβάκοι, θαμνοτσιροβάκοι, τρυποφράχτες, οχθοχελίδονα, φανέτα, λούγαρα, κοκκοθραύστες, βλαχοτσίχλονα, σιρλοτσίχλονα, βουνοτσίχλονα, κ.ά.

Από τα αμφίβια στην περιοχή ζούνε σαλαμάνδρες, κιτρινομπομπίνες, πρασινόφρυνοι, κοινοί φρύνοι, δεντροβάτραχοι, γραικοβάτραχοι, σβελτοβάτραχοι και  λιμνοβάτραχοι, ενώ η ερπετοπανίδα είναι μεγάλη και περιλαμβάνει βαλτοχελώνες, ποταμοχελώνες, μεσογειακές χελώνες, κρασπεδοχελώνες, αβλέφαρους, κονάκια, τρανόσαυρες, γουστέρες του Ταύρου, σπιτόφιδα, λαφιάτες, σαΐτες, στεφανοφόρους, σαπίτες, νερόφιδα, λιμνόφιδα και οχιές.

 

Από τα θηλαστικά η Κοιλάδα των Τεμπών φιλοξενεί πολλά ενδιαφέροντα είδη. Συχνά στην γύρω περιοχή εμφανίζονται λύκοι, ενώ τα δυσπρόσιτα σημεία αποτελούν καταφύγιο για ζαρκάδια. Η βίδρα είναι μόνιμη στη περιοχή, καθώς στο συγκεκριμένο σημείο ο Πηνειός κρατάει πολλά και μεγάλα ψάρια. Άλλα θηλαστικά είναι η αγριόγατα, ο αγριόχοιρος, η αλεπού, ο ασβός, το κουνάβι, η νυφίτσα, ο σκατζόχοιρος, ο σκίουρος, ο δεντρομυωξός και πέντε είδη νυχτερίδων: ο μικρορινόλοφος (Rhinolophus hipposideros), ο τρανορινόλοφος (Rhinolophus ferrumequinum), η ποδαρομυωτίδα (Myotis capaccinii), η πυρρομυωτίδα (Myotis emarginatus) και η μικρομυωτίδα (Myotis blythii). Τέλος, σημαντική είναι και η παρουσία κάποιων σπάνιων κολεόπτερων, όπως η Rosalia alpina, ο Lucanus cervus και η Cerambyx cerdo.