Ένας ειδυλλιακός βιότοπος με πηγές, ποτάμια, μικρές λίμνες και πυκνή παρόχθια βλάστηση, σε μια σχετικά μικρή έκταση, όπου μπορεί κανείς να παρατηρήσει δεκάδες είδη της ορνιθοπανίδας. Η Αραβησσός είναι ένας πεδινός οικισμός που βρίσκεται στους νότιους πρόποδες του όρους Πάικου, στα ανατολικά του νομού Πέλλας. Λίγο έξω από το χωριό βρίσκονται οι δάσημες Πηγές της Αραβησσού, καρστικές πηγές που τροφοδοτούνται από τον ορεινό όγκο του Πάικου και εξαρτώνται άµεσα από τις βροχοπτώσεις και τις χιονοπτώσεις κάθε χρονιάς. Η περιοχή καλύπτει 50 στρέμματα και βρίσκεται σε υψόμετρο 43 μέτρων. Η ιστορία των Πηγών χαρακτηρίζεται από μεγάλους αγώνες των Αραβησσιωτών για τη σωτηρία της φύσης του τόπου τους. Μέχρι το 1970, εδώ βρισκόταν ένας από τους σπανιότερους πηγαίους υγροτόπους της χώρας μας, απλωμένος σε μια έκταση 100 στρεμμάτων. Ρυάκια και ποτάμια κατέβαιναν από τις πηγές και ένα πλούσιο υδροχαρές δάσος με μεγάλες ιτιές δημιουργούσε ένα μοναδικό υγρότοπο. Η φυσική μορφή των πηγών αλλοιώθηκε την δεκαετία του ‘70, όταν η μισή έκταση του υγροτόπου καταστράφηκε τελείως. Επιχωματώσεις, κόψιμο δέντρων, γεωτρήσεις, αλλά και τοποθέτηση μεγάλων αντλιών για την υδροδότηση του πολεοδομικού και του βιομηχανικού συγκροτήματος της Θεσσαλονίκης, αλλοίωσαν τον τόπο. Μέσα από δεκαετίες αγώνων ενάντια στη διαρκώς αυξανόμενη υδροβόρα διαχείριση των πήγων, οι κάτοικοι της περιοχής κατάφεραν να περισώσουν ένα μέρος του τόπου. Σήμερα στη περιοχή εξακολουθεί να λειτουργεί το αντλιοστάσιο της Ε.Υ.Α.Θ. με 11 γεωτρήσεις να παροχετεύουν 4.700 κυβικά μέτρα νερού την ώρα. Το νερό συγκεντρώνεται σε τρία φρεάτια στράγγισης και στη συνέχεια οδηγείται στο φρεάτιο υδροληψίας, απ’ όπου, μέσω αγωγού, μεταφέρεται στην πόλη της Θεσσαλονίκης. Σε απόσταση περίπου 150 μέτρα νότια από την τελευταία γεώτρηση βρίσκεται η Πηγή του Πλατάνου, άλλες, μικρότερες αναβλύσεις και το όμορφο ποτάμι που διατρέχει τον κάμπο, νότια του χωριού. Παλιοί νερόμυλοι, λιμνούλες, σημεία αναψυχής και όμορφες όχθες συνθέτουν ένα πανέμορφο τόπο που σε κάνει να αναρωτιέσαι πόσο μαγευτική θα ήταν η αρχική, φυσική μορφή των Πηγών.

 

Στην περιοχή γύρω από τις πηγές αναπτύσσεται μια πανέμορφη υδροχαρής βλάστηση. Αιωνόβια πλατάνια, τεράστιες ιτιές, λεύκες, σκλήθρα, βάτα και κισσοί απλώνουν τα κλαδιά τους πάνω από τα νερά. Μερικά από τα φυτά της περιοχής είναι ο κρόκος Crocus cancellatus, η Ajuga chamaepitys, η Consolida regalis paniculata, η καμπανούλα Campanula versicolor, η Cymbalaria microcalyx, ο Convolvulus holosericeus, ο Petasites hybridus, το αγριογαρύφαλλο Dianthus deltoides deltoides, το Polygonum arenarium και οι ορχιδέες Spiranthes spiralis, Serapias lingua, Anacamptis pyramidalis και Anacamptis papilionacea.

Η περιοχή των πηγών βρίσκεται στη μέση ενός κάμπου και έτσι τα νερά προσελκύουν έναν τεράστιο αριθμό από πουλιά. Πραγματικά, οι λίμνες, οι όχθες και τα γύρω χωράφια είναι από τις πιο απολαυστικές περιοχές για ορνιθοπαρατήρηση στο νομό Πέλλας. Στις ιτιές, στα πλατάνια και στις λεύκες συχνά σταθμεύουν σταχτοτσικνιάδες, αργυροτσικνιάδες, λευκοτσινκνιάδες και κορμοράνοι. Στις λίμνες, στα νερά και στις καλαμιές ζούνες νυχτοκόρακες, μικροτσικνιάδες, κρυπτοτσικνιάδες, νερόκοτες, φαλαρίδες, νεροκοτσέλες, στικτοπουλάδες και αλκυόνες. Στα γύρω χωράφια συχνά ψάχνουν για τροφή σπάνιοι μαυροπελαργοί και λευκοί πελαργοί. Από τα αρπακτικά μπορεί κανείς να συναντήσει γερακίνες, κραυγαετούς, γερακαετούς, λιβαδόκιρκους, χειμωνόκιρκους, ξεφτέρια, βραχικιρκίνεζα, σπάνια κιρκινέζια, μαυροκιρκίνεζα, κουκουβάγιες, κ.ά. Τα πυκνά βάτα στις όχθες και οι καλαμιώνες συγκεντρώνουν δεκάδες μικροπούλια και άλλα πουλιά, όπως κούκους, μπεκατσίνια, τρυγόνια, σταχτάρες, τσαλαπετεινούς, μελισσοφάγους, χαλκοκουρούνες, σταρήθρες, κορυδαλλούς, γαλιάντρες, διάφορα χελιδόνια, νεροκελάδες, λιβαδοκελάδες, σταχτοσουσουράδες, τρυποφράχτες, αηδόνια, ψευταηδόνια, καστανολαίμηδες, τσίχλες, κότσυφες, μαυροσκούφηδες, θαμνοτσιροβάκους, σχοινοποταμίδες, κιστικόλες, τσιχλοποταμίδες, αιγίθαλους, δεντροτσοπανάκους, αετομάχους, κοκκινοκεφαλάδες, συκοφάγους, κάργιες, χαβαρόνια, ψαρόνια, καρδερίνες, φλώρους, λούγαρα, σκαρθάκια και καλαμοτσίχλονα.

Η πανίδα των αμφιβίων και των ερπετών περιλαμβάνει είδη όπως γραικοβάτραχους, δεντροβάτραχους, λιμνοβάτραχους, φρύνους, πρασινόφρυνους, ποταμοχελώνες, αβλέφαρους, πρασινόσαυρες, σπιτόφιδα, νερόφιδα, λιμνόφιδα, αγιόφιδα και οχιές. Σε κάποια σημεία στα ποτάμια και στις λίμνες εμφανίζονται μυοκάστορες, ενώ πιστεύεται ότι ακόμα στην περιοχή ζούνε βίδρες. Στα θηλαστικά συμπεριλαμβάνονται αλεπούδες, κουνάβια, νυφίτσες, ασβοί, σκαντζόχοιροι, λαγοί, σπάνιοι λαγόγυροι, αλλά και πολλά είδη νυχτερίδων. Η ανάγκη προστασίας των Πηγών της Αραβησσού έχει να κάνει και με την παρουσία, μεταξύ άλλων, δύο πολύ σπάνιων ψαριών που βρίσκονται στο Κόκκινο Βιβλίο των Απειλούμενων Ζώων της Ελλάδας, του στρυμονόγαστρου (Phoxinus strymonicus) και του ποντοπυγόστεου (Pungitius platygaster).