Μια σχετικά άγνωστη και απομονωμένη περιοχή στα βόρεια της Λέσβου που προκαλεί θαυμασμό τόσο για την ιδιαίτερη φυσιογνωμία, όσο και για τα δεκάδες σπάνια είδη ζώων και φυτών που φιλοξενεί. Οι Λούτσες Παλιού βρίσκονται στα βορειοανατολικά του νησιού, στην περιοχή που σήμερα ονομάζεται Μεριά. Πρόκειται για μια σχετικά μικρή έκταση 2.000 στρεμμάτων που απλώνεται σε μια περίμετρο 6 περίπου χιλιομέτρων. Στα βόρεια συνορεύει με την περιοχή Σαρακήνα και το ομώνυμο ακρωτήρι, στα νότια με την περιοχή Λινόχωμα και στα ανατολικά καταλήγει σε όμορφες παραλίες και ήρεμα βράχια πάνω στη θάλασσα. Στα δυτικά απλώνονται οι λόφοι που λίγα χιλιόμετρα μετά καταλήγουν στο χωριό του Μανταμάδου. Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της περιοχής είναι οι διάσπαρτες μικρές φυσικές λίμνες, οι «λούτσες», όπως τις ονομάζουν οι ντόπιοι, οι οποίες δεν ξεπερνούν σε μέγεθος το μισό στρέμμα. Οι λούτσες απέχουν περίπου μισό χιλιόμετρο από τις ακτές, ενώ ανάμεσα τους κυλούν μικρά εποχικά ρέματα, όπως η Καμήλα και ο Ανοιχτός, τα οποία εκβάλλουν σε όμορφες παραλίες δημιουργώντας μικρούς υγροτόπους. Η περιοχή χαρακτηρίζεται από πλατώματα με χαμηλές ράχες, αραιά δάση τραχείας πεύκης και θαμνότοπους που καταλήγουν ήρεμα στη θάλασσα. Από την ακτή μπορεί κανείς να απολαύσει τη θέα προς τα Τοκμάκια, ένα σύμπλεγμα από τέσσερα χαμηλά νησάκια που απέχουν μόλις 1,4 χλμ. από τη Λέσβο. Πολύ κοντά, στην άκρη ενός προστατευμένου κόλπου, βρίσκεται το μικρό λιμάνι Παλιός, το οποίο ήταν σε μόνιμη χρήση παλαιότερα καθώς πρόκειται για το κοντινότερο σημείο της Λέσβου με τις ακτές της Μικράς Ασίας. Πολύ κοντά, επίσης, λαξεμένοι πάνω στα βράχια της παραλίας, βρίσκονται οι μυστηριακοί αρχαίοι τάφοι της περιοχής, οι οποίοι με τους αιώνες έχουν καλυφθεί με βρύα δημιουργώντας ένα μοναδικό αρχαιολογικό και φυσικό τοπίο. Λίγα χιλιόμετρα νοτιότερα, μέσα σε έναν όμορφο ελαιώνα, είναι χτισμένος ο μικρός ναός του Αγίου Στεφάνου, ένα από τα πιο εμβληματικά βυζαντινά εκκλησάκια της Λέσβου. Η περιοχή, παρότι μαγική σε φυσική ομορφιά, είναι από τις πιο άγνωστες του νησιού, κάτι που λειτουργεί υπέρ της παρουσίας μιας σπάνιας ορνιθοπανίδας που εδώ έχει βρει τις κατάλληλες συνθήκες διαβίωσης.

Η βλάστηση γύρω από τις Λούτσες Παλιού αποτελείται από μακία και φρύγανα με διάσπαρτα άτομα τραχείας πεύκης (Pinus brutia) που σε κάποια σημεία δημιουργούν δασάκια. Η περιοχή καλύπτεται από πουρνάρια, θαμνοκυπάρισσα, αγριοκουμαριές, αγριελιές, φυλλίκια, μελικουκιές, σκίνα, κοκορεβυθιές, θρούμπια, εφέδρες, σπαραγγιές, ασφόδελους, κ.ά. Εδώ απαντώνται κάποια ιδιαίτερα σπάνια είδη για την χώρα μας, όπως η μελικουκιά του Τουρνεφόρ (Celtis tournefortii), ο Tetragonolobus conjugatus subsp requienii, η Anthemis cretica subsp anatolica και το Illecebrum verticillatum. Στις λούτσες υπάρχει χαρακτηριστική υδρόφιλη βλάστηση με καλαμιές και βούρλα, ενώ από τα υδρόβια φυτά ξεχωρίζουν η νεραγκούλα Ranunculus peltatus subsp fucoides, η Callitriche truncata, το Myriophyllum spicatum, η Eleocharis palustris, ο Juncus tenageia και η Elatine alsinastrum. Άλλα ενδιαφέροντα είδη της περιοχής είναι ο Myosurus heldreichii, ο Ranunculus lateriflorus, ο Juncus pygmaeus, το λυχνάρι Arum italicum subsp italicum, η Pilularia minuta, η Anthemis pseudocotula, η Anthemis rigida subsp rigida, το Helichrysum orientale, η Radiola linoides, το Trifolium petrisavii, η Crassula vaillantii, το Lythrum borysthenicum, το Goniolimon incanum, η Cicendia filiformis, η Filago contracta, ο Tragopogon longirostris, το Medicago murex, η Paronychia echinulata και το Verbascum lasianthum. Η βλάστηση συμπληρώνεται με είδη, όπως η Fumaria gaillardotii, η Hippocrepis unisiliquosa subsp unisiliquosa, η Iberis acutiloba, ο Lotus subbiflorus, η Scorzonera sublanata, το Bupleurum euboeum, o Enarthrocarpus arcuatus, ο Cachrys cristata, το Ornithogalum pyrenaicum subsp pyrenaicum, η Lamarckia aurea, το Allium sphaerocephalon subsp arvense, η Crepis rubra, η Scaligeria napiformis, ο Isoetes histrix, ο Ranunculus chius, η Cymbalaria longipes, ο Geropogon hybridus, η γλαδιόλα Gladiolus italicus, η παπαρούνα Papaver nigrotinctum, η σιληνή Silene fabaria subsp fabaria, ο Umbilicus rupestris και η Melica ciliata subsp magnolii. Από τις ορχιδέες εδώ φυτρώνουν οι Anacamptis coriophora, Anacamptis morio, Anacamptis sancta, Limodorum abortivum, Serapias bergonii, Serapias cordigera, Serapias orientalis, Spiranthes spiralis, Ophrys buchephala και Ophrys labiosa.

Η περιοχή μαγνητίζει πολλά θαυμαστά είδη της ορνιθοπανίδας, ιδιαίτερα κατά την διάρκεια των μεταναστεύσεων καθώς το ακρωτήριο Τομάρι είναι ένα από τα πρώτα σημεία που συναντούν πολλά είδη ερχόμενα από τα βόρεια. Κοντά στις λούτσες αναπαράγονται οι σπάνιες καστανόπαπιες, ενώ στα κοντινά δάση κάνουν τις φωλιές τους οι μαυροπελαργοί. Πολύ συχνή είναι η παρουσία από μαυροκέφαλες κίσσες, ενώ εδώ ζει και ο μεσαίος δρυοκολάπτης, το μοναδικό είδος δρυοκολάπτη της Λέσβου. Συχνά στις λίμνες και στις εκβολές των μικρών ποταμών σταθμεύουν διάφορα παρυδάτια πτηνά, όπως σταχτοτσικνιάδες, λευκοτσικνιάδες, μικροτσικνιάδες, πρασινοκέφαλες πάπιες, νανοβουτηχτάρια, νερόκοτες, μπεκατσίνια και νανοπουλάδες. Στην περιοχή συναντάει κανείς όλα τα είδη από χελιδόνια και σταχτάρες της χώρας μας (σταχτάρα, ωχροσταχτάρα, βουνοσταχτάρα, οχθοχελίδονο, σταβλοχελίδονο, σπιτοχελίδονο, μιλτοχελίδονο και βραχοχελίδονο). Από τα αρπακτικά εμφανίζονται σπιζαετοί, καλαμόκρικοι, χειμωνόκιρκοι, αετογερακίνες, γερακίνες, ξεφτέρια, βραχοκιρκίνεζα, κιρκινέζια, μαυροκιρκίνεζα και μαυροπετρίτες. Άλλα είδη της περιοχής είναι ο λευκός πελαργός, η πετροτουρλίδα, η νησιώτικη πέρδικα, το ορτύκι, το τρυγόνι, η τυτώ, η κουκουβάγια, ο γκιώνης, το γιδοβύζι, ο μελισσοφάγος, η χαλκοκουρούνα, η σταρήθρα, ο κορυδαλλός, η μικρογαλιάντρα, η ωχροκελάδα, ο τρυποφράχτης, το κουφαηδόνι, ο φοινίκουρος, ο σταχτοπετρόκλης, η ασπροκωλίνα, ο μαυροτσιροβάκος, ο κοκκινοτσιροβάκος, η γαλαζοπαπαδίτσα, ο δεντροτσοπανάκος, ο βραχοτσοπανάκος, ο αετομάχος, ο κοκκινοκεφαλάς, ο σταχτοκεφαλάς, ο συκοφάγος, το φανέτο, η καρδερίνα, ο φλώρος και το φρυγανοτσίχλονο.

Στις λιμνούλες ζουν πρασινόφρυνοι, δεντροβάτραχοι και λεβαντοβάτραχοι. Η ερπετοπανίδα είναι πλούσια και περιλαμβάνει είδη, όπως ποταμοχελώνες, γραικοχελώνες, κροκοδειλάκια, σαμιαμίδια, κυρτοδάκτυλους, τρανόσαυρες, οφίσωπες, τυφλίνους, έφιους, θαμνόφιδα, σαπίτες, νερόφιδα, σαΐτες, αγιόφιδα και σπιτόφιδα. Από τα θηλαστικά ξεχωρίζει η παρουσία της γαλιάς (Sciurus anomalus) και ακολουθούν η αλεπού, το πετροκούναβο, η νυφίτσα, ο σκαντζόχοιρος και το αγριοκούνελο. Από τα ασπόνδυλα ξεχωρίζουν η πεταλούδα Maniola megala, οι γρύλοι Bradyporus macrogaster, Anadrymadusa ornatipennis και Saga natoliae, η ακρίδα Pezotettix anatolica και τα κολεόπτερα Omophlus brullei, Erodius orientalis subsp oblongus και Probaticus peslieri.