Δύο μικρές δίδυμες λίμνες στη μέση ενός κάμπου που το απόλυτα κυκλικό σχήμα τους, δημιούργησε διάφορες συναρπαστικές θεωρίες σχετικά με την καταγωγή τους. Οι λίμνες Ζερέλια, ή αλλιώς Ζηρέλια, είναι δύο λίμνες που βρίσκονται στα νότια της πεδιάδας του Αλμυρού, στην περιοχή της Ευξεινούπολης, εκεί που βρισκόταν το αρχαίο Αθαμάντιο πεδίο, στο νομό Μαγνησίας. Στα βόρεια των λιμνών κυλάει ο ποταμός Ξηριάς και στα νότια υψώνονται τα βουνά της Γκούρας που στη συνέχεια ενώνονται με το όρος Όθρυς. Και οι δύο λίμνες, που βρίσκονται σε υψόμετρο 130 μέτρων, έχουν απόλυτα κυκλικό σχήμα. Η μεγαλύτερη λίμνη που βρίσκεται στα δυτικά καλύπτει επιφάνεια 42 στρεμμάτων, έχει διάμετρο 250 μέτρων και βάθος περίπου 8 μέτρα.  Η μικρότερη λίμνη, που βρίσκεται 200 μέτρα πιο ανατολικά, καλύπτει επιφάνεια 25 στρεμμάτων, έχει διάμετρο 150 μέτρων και βάθος περίπου 6 μέτρα. Βορειοανατολικά της μεγάλης λίμνης υπάρχει ένας μικρός λόφος, η Μαγούλα Ζερέλια, στην οποία υπάρχει ένας προϊστορικός οικισμός ο οποίος κατοικήθηκε από την Μέση Νεολιθική Εποχή μέχρι και την Εποχή του Χαλκού. Οι δύο λίμνες τροφοδοτούνται από τα νερά των βροχών και από υπόγειους υδροφόρους ορίζοντες.

 

Η δημιουργία των λιμνών, τίς κάνει μοναδικές στον ελλαδικό χώρο. Μέχρι πρόσφατα, η πιθανότερη ερμηνεία γέννησης των λιμνών ήταν η ηφαιστειακή, καθώς βρίσκονται στο δρόμο των ηφαιστείων της περιοχής Παγασητικού-Μαλιακού, ή απλά ότι είναι καρστικές δολίνες που γεμίσαν νερό. Όμως, τελευταίες έρευνες έδειξαν ότι οι δύο κρατήρες των λιμνών δημιουργήθηκαν από πτώση μετεωρίτη στη περιοχή. Αυτό συνέβει όταν βρέθηκε στη περιοχή μερικώς τετηγμένο ζιρκόνιο, για την τήξη του οποίου απαιτούνται υψηλότατες θερμοκρασίες, οι οποίες δεν απαντώνται στις ηφαιστειακές διαδικασίες. Το φαινόμενο της δημιουργίας λιμνών από μετεωρίτη είναι μοναδικό στην Ελλάδα, ενώ σε ολόκληρη την Ευρώπη οι αντίστοιχες περιπτώσεις δεν ξεπερνούν τις 40 από τις 178 σε ολόκληρο τον πλανήτη. Η πρόσκρουση συνέβει την εποχή του Ολόκαινου πριν από 12.500 με 8.000 χρόνια και το μέγεθος των θραυσμάτων που προσέκρουσαν ήταν από 10 έως 30 μέτρα. Οι λίμνες περιβάλλονται και από έναν αποτροπιαστικό μύθο. Σύμφωνα με τον Ν. Πολίτη, στη θέση των λιμνών υπήρχε το χωριό Ζιρέλια. Εκεί ένας παπάς βίασε τη κόρη του, προκαλώντας την οργή του Θεού που μετέτρεψε το χωριό σε βάλτο με καλαμιώνες. Από τότε μέσα στον βάλτο ζούσανε μαύρα, άσχημα ψάρια που οι κάτοικοι της περιοχής τα φοβόντουσαν και δεν τα τρώγανε.  

Οι λίμνες περιβάλλονται από καλαμιώνες, ενώ γύρω τους απλώνονται καλλιέργειες και μικρές πυκνόφυτες φλέβες ρεμάτων. Από χλωριδικό ενδιαφέρον στην περιοχή απαντώνται πολλά φυτά που συνδέονται με τις καλλιέργειες και που γενικά ονομάζονται «ζιζάνια». Αυτά τα φυτά πλέον σπανίζουν σε όλη την Ελλάδα, λόγω της εκτεταμμένης καταπολέμησης τους με δηλητήρια. Τα είδη που συναντά κανείς στην περίμετρο των λιμνών και στα γύρω χωράφια είναι το Agrostemma githago, το Hypecoum procumbens, η Linaria chalepensis, η Nigella damascena, το Ornithogalum prasinantherum, το Dorycnium hirsutum, η Legousia speculum-veneris, το Muscari comosum, η Fumaria capreolata, η παπαρούνες Papaver hybridum και P. rhoeas, το αγριόσκορδο Allium subhirsutum, η Asperula arvensis, η Consolida ajacis, ο Opopanax hispidus, ο Tragopogon brevirostris longifolius, κ.ά.

Η λίμνες Ζαρέλια βρίσκονται στη μέση του ενός κάμπου και έτσι προσελκύουν έναν μεγάλο αριθμό ειδών της ορνιθοπανίδας. Την άνοιξη και το καλοκαίρι συναντά κανείς γύρω από τις λίμνες λευκούς πελαργούς να τσιμπολογάνε στα χόρτα. Η λίμνες φιλοξενούν διάφορα υδρόβια και παρυδάτια πουλιά, όπως φαλαρίδες, νερόκοτες, νανοβουτηχτάρια, πρασινοκέφαλες πάπιες, κιρκίρια, σταχτοτσικνιάδες, λευκοτσικνιάδες, πορφυροτσικνιάδες, μικροτσικνιάδες, νανοπουλάδες, κ.ά. Από τα αρπακτικά στην περιοχή απαντώνται γερακίνες, καλαμόκιρκοι, λιβαδόκιρκοι, ξεφτέρια, κιρκινέζια και μαυροκιρκίνεζα. Στα χωράφια μπορεί κανείς να συναντήσει πολλά μικροπούλια των αγρών και των ανοιχτών εκτάσεων, όπως λιβαδοκελάδες, αμπελουργούς, ψαρόνια, τσιφτάδες, ορτύκια, μελισσοφάγους, γαϊδουροκεφαλάδες, αετομάχους, καρδερίνες και φλώρους. Τέλος μέσα στις καλαμιές ζούνε διάφορα μικροπούλια, όπως κιστικόλες, ψευταηδόνια, τσιχλοποταμίδες και καλαμοποταμίδες.

Η ερπετοπανίδα της περιοχής περιλαμβάνει είδη, όπως πρασινόφρυνους, δεντροβάτραχους, βαλκανοβάτραχους, πρασινόσαυρες, λιμνόφιδα, νερόφιδα, δεντρογαλιές και οχιές. Από τα θηλαστικά συναντά κανείς είδη που κατεβαίνουν από τις γύρω δασωμένες πλαγιές, όπως αλεπούδες, ασβούς, νυφίτσες, κουνάβια, λαγούς και σκαντζόχοιρους.

(φωτ. τοπίου: Ηρακλής Μήλας)