Παγωμένη αγκαλία, δασωμένο πέταλο, λημέρι λύκων και χλωριδικός παράδεισος, ο επιβλητικός Βόρας με τις πολύχρωμες πλαγιές και τα αλπικά χορτολίβαδα υψώνεται περήφανα στα βόρεια σύνορα της Ελλάδας. Η ονομασία Βόρας είναι αρχαιοελληνική και προέρχεται από τον Βορέα, τον γιο του Αιόλου και προσωποποίηση του Βόρειου ανέμου που σύμφωνα με την μυθολογία ζούσε εδώ. Το όνομα Καϊμάκτσαλαν είναι η τούρκικη ονομασία των ψηλότερων κορυφών του βουνού που μέχρι και τις μέρες χρησιμοποιείται εξίσου με την ελληνική ονομασία. Η λέξη Καϊμάκτσαλαν σημαίνει τόπος «απαλός σαν κρέμα» και αναφέρεται στα χιόνια που καλύπτουν τις ήρεμες κορυφές και τα αλπικά διάσελα, τις περισσότερες μέρες του χρόνου, ενώ η σλάβικη ονομασία του βουνού είναι Νίτσε. Ράμνο Μπορ, Μαύρο Δάσος, Σοκόλ, Ντόπρο Πόλε, Γριά Οξυά, Τουρκολίβαδο και δεκάδες ακόμα τοπωνύμια του βουνού μπλέκουν τρεις λαλιές και αποκαλύπτουν τον πολυπολιτισμικό χαρακτήρα της περιοχής. Πρόκειται για το τρίτο ψηλότερο βουνό της Ελλάδας μετά τον Όλυμπο και τον Σμόλικα και η κορυφογραμμή του αποτελεί το σύνορο μεταξύ της χώρας μας και της ΠΓΔΜ. Το μεγαλύτερο μέρος του Βόρα απλώνεται στο βόρειο τμήμα του νομού Πέλλας, ενώ στα δυτικά εισέρχεται στο νομό Φλώρινας και χωρίζεται από τον Βαρνούντα από το πέρασμα της Νίκης και τον κάμπο της Φλώρινας. Στα ανατολικά συνδέεται με τα βουνά Πίνοβο και Τζένα τα οποία αποτελούν, κατά κάποιο τρόπο, τμήμα της ίδιας οροσειράς. Στα βόρεια το βουνό συνεχίζει προς την πλευρά της ΠΓΔΜ φτάνοντας μέχρι τον ποταμό Εριγώνα (Τσέρνα) και στα νότια συναντά τους κάμπους της Αλμωπίας και του Οστρόβου. Η κατεύθυνση του Βόρα είναι νοτιοδυτική προς βορειοανατολική, το μήκος του φτάνει τα 38 χλμ. και η έκταση του και στις δύο χώρες απλώνεται σε περίπου 440 τ.χλμ. Η ψηλότερη κορυφή του βουνού είναι ο Προφήτης Ηλίας, ή αλλιώς το Καϊμάκι, που φτάνει τα 2.524 μέτρα. Ακολουθούν οι κορυφές Κουτσούμπεη (2.399 μ.), Φλόκα ή Μπέλο Γκρότλο (2.370 μ.), Καραμίτσα (2.250 μ.), Σκληρή Πέτρα (2.157 μ.), Μοναστήρι (2.151 μ.), Πιπερίτσα (1.966 μ.), Στάρκοβ Γκροπ (1.884 μ.), Κάπρα (1.876 μ.), Γεράκι ή Σοκόλ (1.827 μ.) και Κιλιντέρκα (1.726 μ.). Τα πετρώματα του βουνού είναι κυρίως τα κρυσταλλοπαγή που συμπληρώνονται από σχιστόλιθους, γρανίτες και ασβεστόλιθους. Ο Βόρας διακρίνεται από δύο φυσιογνωμίες: τις ήρεμες, πανύψηλες κορυφές στα δυτικά και τους γκρεμούς με τους χειμάρρους στα ανατολικά. Από τις ανατολικές πλαγιές του όρους πηγάζει ο Μογλενίτσας, από τα νότια κατεβαίνει ο Εδεσσαίος, ενώ δεκάδες είναι τα ρέματα και οι χείμαρροι του βουνού. Ο πιο γνωστός ποταμός του Βόρα είναι το γαλάζιο ρέμα του Αγίου Νικολάου (Τόπλιτσα) που κυλά στο άγριο φαράγγι του Πόζαρ περνώντας από τα ιαματικά λουτρά Λουτρακίου. Άλλα αξιοθέατα της φύσης στο βουνό είναι η αλπική κοιλάδα-τυρφώνας του Ντόμπρο Πόλιε (Καλή Πεδιάδα), το φαράγγι του Ράμνο Μπορ με τον εντυπωσιακό καταρράκτη της Κουνουπίτσας και το Μαύρο Δάσος στα δυτικά του χωριού Κερασιές. Στις κορυφές του βουνού έλαβε χώρα μία από τις πιο αιματηρές μάχες του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου μεταξύ των βουλγαρικών και των σερβικών δυνάμεων, η Μάχη του Καϊμάκτσαλαν (1916). Στην ψηλότερη κορυφή του βουνού έχει χτιστεί από τους Σέρβους το πανέμορφο εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία που μνημονεύει τους 10.000 στρατιώτες που έχασαν την ζωή τους στην μάχη. Στα δάση, στα φαράγγια και στα αλπικά του βουνού φυτρώνει ένας τεράστιος πλούτος σπάνιων φυτών, ενώ το βουνό κατοικείται από πολλά θαυμαστά είδη της πανίδας. Ο Βόρας είναι μία από τις πιο παρθένες και πλούσιες σε εικόνες της άγριας φύσης περιοχές της χώρας μας.

Τα δάση που περιβάλλουν το βουνό αποτελούνται σχεδόν αποκλειστικά από οξιές, με μεγάλα διαστήματα από μαύρη πεύκη, δασική πεύκη αλλά και λίγες σημύδες. Δεν υπάρχει καλύτερη εποχή να τα επισκεφθεί κανείς από το φθινόπωρο όταν οι πυρρόξανθοι χρωματισμοί κατακλύζουν τις πλαγιές. Στα χαμηλά του βουνού υπάρχουν μεικτά δάση βελανιδιών και διάφορων φυλλοβόλων, ενώ στα αλπικά που χαρακτηρίζονται απλώνονται τα χορτολίβαδα με τα πολλά σπάνια είδη της χλωρίδας. Άλλα δέντρα του βουνού είναι τα σφενδάμια, οι ψευδοπλάτανοι, οι καστανιές, οι γαύροι, τα σκλήθρα, οι ιτιές, τα αγριοκυπάρισσα, οι λεύκες, οι σορβιές και οι ιτιές. Είναι σημαντικό ότι στον Βόρα βρίσκεται μία από τις δύο περιοχές στη χώρα μας όπου απαντάται η μακεδονική πεύκη (Pinus peuce). Το βουνό είναι ένας βοτανικός παράδεισος με πολλά ενδημικά και θαυμαστά είδη που συνδέει τις βόρειες περιοχές της Ευρώπης με τη κεντρική Ελλάδα. Εδώ απαντώνται πολλά ενδημικά και βορειοευρωπαϊκά είδη από βιόλες, όπως οι Viola doerfleri, Viola voliotisii, Viola eximia subsp eximia, Viola frondosa, Viola brachyphylla και Viola palustris subsp palustris. Τα πιο σημαντικά φυτά που συναντά κανείς στον Βόρα είναι η νεραγκούλα Ranunculus cacuminis, ο Myosotis alpestris subsp mrkvickana, η Gentianella bulgarica, το αγριογαρύφαλλο Dianthus myrtinervius subsp caespitosus, η Ramonda nathaliae, το εντομοφάγο φυτό Drosera anglica, η Jacobaea abrotanifolia subsp carpathica, το Dichoropetalum lavrentiadis, η καμπανούλα Campanula formanekiana, το Epilobium vernonicum, το Geum montanum, η Gentiana punctata, το Ligusticum mutellina, το Eriophorum vaginatum, το Impatiens noli-tangere, το Aconitum burnatii subsp pentheri, το Aconitum variegatum subsp nasutum, η κενταύρια Centaurea grbavacensis, το Menyanthes trifoliata, το Sempervivum ruthenicum, η Rhynchospora alba, η Soldanella pindicola, η Achillea ageratifolia subsp aizoon, η Hesperis sylvestris, η Pinguicula balcanica subsp balcanica, η Potentilla aurea subsp chrysocraspeda, η Pedicularis olympica, η Noccaea lutescens, ο κρόκος Crocus pelistericus, η Saxifraga stellaris subsp engleri και το Sparganium minimum. Άλλα ενδιαφέροντα είδη της περιοχής είναι η Persicaria bistorta, η Alchemilla bulgarica, η Ramonda serbica, η Achillea clusiana, το Galeopsis pubescens, ο Paris quadrifolia, η Bruckenthalia spiculifolia, το Geum coccineum, οι κρίνοι Lilium albanicum και Lilium martagon, η Anemone nemorosa, το Jasione orbiculata, η κενταύρια Centaurea phrygia subsp stenolepis, ο Androsace villosa, η Anthyllis aurea, το Sempervivum heuffelii, η Antennaria dioica, το Anthericum liliago, η Gentiana asclepiadea, η Gentiana cruciata subsp cruciata, η Globularia cordifolia, οι καμπανούλες Campanula glomerata subsp glomerata και Campanula velebitica, η Barbarea longirostris, η Knautia magnifica, το Cerastium rectum subsp petricola, η σιληνή Silene saxifraga, η Daphne mezereum, η Genista depressa, η αγριοτριανταφυλλιά Rosa pendulina, η Stellaria alsine, ο Rhinanthus pindicus, η Anemone ranunculoides, η Oxalis acetosella, η Pulmonaria officinalis, το Veratrum lobelianum, το Hylotelephium telephium, η Jacobaea subalpina, η Sibbaldia parviflora, το Symphytum tuberosum subsp angustifolium και η Telekia speciosa. Από τις ορχιδέες εδώ απαντώνται είδη, όπως Cephalanthera damasonium, Cephalanthera longifolia, Coeloglossum viride, Corallorhiza trífida, Platanthera chlorantha, Gymnadenia conopsea, Gymnadenia frivaldii, Neottia nidus-avis, Dactylorhiza cordigera, Dactylorhiza sambucina, Himantoglossum jankae, Orchis morio, Orchis pallens, Orchis simia και Ophrys hellenae.

Η ορνιθοπανίδα του βουνού είναι πλούσια και περιλαμβάνει πολλά σπάνια είδη. Από αυτά ξεχωρίζουν η όμορφη δασόκοτα που ζει ακόμα στα πιο απομονωμένα σημεία των δασών και μια μικρή ομάδα από όρνια που συχνά εμφανίζεται στην περιοχή. Από τα αρπακτικά εδώ συναντώνται χρυσαετοί, σπάνιοι βασιλαετοί, φιδαετοί, κραυγαετοί, γερακαετοί, σφηκιάρηδες, γερακίνες, διπλοσάινα, σαΐνια, ξεφτέρια, βραχοκιρκίνεζα, δεντρογέρακα και χρυσογέρακα. Στις πλαγιές του βουνού ζούνε ακόμα αρκετές πετροπέρδικες, ενώ στα δάση απαντώνται πολλά είδη από δρυοκολάπτες, όπως μαύροι, πράσινοι, πευκοδρυοκολάπτες, λευκονώτες και νανοδρυοκολάπτες. Στην περιοχή απαντώνται και τα δύο είδη πελαργών της χώρας μας, ο λευκός και ο μαύρος. Άλλα είδη του Βόρα είναι οι μπεκάτσες, οι φάσσες, τα φασσοπερίστερα, τα τρυγόνια, οι μπούφοι, οι χουχουριστές, οι κουκουβάγιες, τα γιδοβύζια, οι σταρήθρες, οι δεντροσταρήθρες, οι χιονάδες, οι νεροκότσυφες, οι χιονοψάλτες,  οι θαμνοψάλτες, οι τρυποφράχτες, οι σταχτοπετρόκληδες, οι πυρροκότσυφες, οι γερακότσιχλες, οι χιονοκότσυφες, οι θαμνοτσιροβάκοι, οι χρυσοβασιλίσκοι, οι δεντροτσοπανάκοι, οι βουνοπαπαδίτσες, οι λοφιοπαπαδίτσες, οι αιγίθαλοι, οι κιτρινοκαλιακούδες, τα κοράκια, οι αετομάχοι, οι συκοφάγοι, οι πύρρουλες, οι σταυρομύτες, τα βλαχοτσίχλονα, τα βουνοτσίχλονα και τα χρυσοτσίχλονα.

Τα αμφίβια του βουνού περιλαμβάνουν σαλαμάνδρες, κοινούς τρίτωνες, μακεδονικούς τρίτωνες, φρύνους, πρασινόφρυνους, κιτρινομπομπίνες, δεντροβάτραχους, βαλκανοβάτραχους, γραικοβάτραχους και σβελτοβάτραχους. Από τα ερπετά ξεχωρίζει η παρουσία του σπάνιου αστρίτη στα αλπικά. Άλλα είδη είναι οι μεσογειακές χελώνες, τα κονάκια, οι πρασινόσαυρες, οι σπάνιες αμμόσαυρες, οι τοιχογουστέρες, οι σαύρες του Ταύρου,  οι στεφανοφόροι, οι έφιοι, οι λαφιάτες, οι σαπίτες, τα νερόφιδα, οι σαΐτες, τα αγιόφιδα, οι λαφιάτες του Ασκληπιού, τα σπιτόφιδα και οι οχιές. Τα πυκνά, παρθένα δάση και οι κορυφογραμμές του Βόρα φιλοξενούν υγιείς πληθυσμούς από λύκους, ενώ οι αρκούδες σπανίζουν σε σχέση με άλλες περιοχές της χώρας. Από τα υπόλοιπα θηλαστικά εδώ ζουν αγριόγατοι, ζαρκάδια, βίδρες, αλεπούδες, κουνάβια, ασβοί, νυφίτσες, σκίουροι, δασομυωξοί, δεντρομυωξοί, λαγοί και αγριόχοιροι. Πρέπει να σημειωθεί ότι τα πυκνά, μεγάλα δάση του Βόρα είναι από τις δύο-τρεις περιοχές της Ελλάδας όπου πιθανολογείται ότι ακόμη ζουν οι πανέμορφοι, ακριβοθώρητοι λύγκες.