Ο Δρυμός της «Ζεστής Κοιλάδας», η μαγική Βάλια Κάλντα, αποτελεί μια από τις πιο ανέγγιχτες, πλούσιες σε σπάνια άγρια ζωή και εντυπωσιακά όμορφες περιοχές της χώρας μας. Η Βάλια Κάλντα βρίσκεται σε υψόμετρο 1.300 μέτρων, σε μια απομακρυσμένη περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας που περιβάλλεται από βουνοκορφές στα σύνορα των νομών Γρεβενών και Ιωαννίνων. Πρόκειται για μια απομονωμένη ορεινή κοιλάδα με άγρια δάση, ορμητικά ρέματα και όμορφα ξέφωτα που εντυπωσιάζει από τον πλούτο της βιοποικιλότητας που φιλοξενεί. Στα βόρεια της υψώνονται η κορυφές του Αβγού (2.177 μ.) και της Πυροστιάς (1.967 μ.) που ενώνονται με το διάσελο Σταυρός. Στα νότια και δυτικά ορίζεται από τις ψηλές κορυφές του Μαυροβουνίου, Φλέγκα (2.159 μ.), Αφτιά (2.082 μ.) και Καπετάν Κληδή (2.036 μ.) και στα ανατολικά ενώνεται με τη κορυφή Κακοπλεύρι (2.160 μ.) μέσω του διάσελου Σαλατούρα Μηλιάς. Κάθετα σ’ αυτή την έκταση περνάει το άγριο Αρκουδόρεμα που τροφοδοτείται από τα μικρότερα ρέματα της Φλέγκας, της Σαλατούρας και του Ζεστού Ρέματος, και το οποίο καταλήγει στον Αώο ποταμό. Ο σερπεντινικός γεωλογικός χαρακτήρας της περιοχής ευννοεί την παρουσία δεκάδων ακόμα μικρών ρεμάτων που συχνά σε έντονες βροχοπτώσεις ή μετά από μεγάλες χιονοπτώσεις, φουσκώνουν τόσο πολύ που σχεδόν αλλάζουν τα τοπία παρασέρνοντας μαζί τους μεγάλους όγκους από πέτρες, χώματα και δέντρα. Στην περιοχή βρίσκονται και τρεις όμορφες αλπικές λίμνες, οι δίδυμες της Φλέγκας και η Λάκκα του Αυγού. Ο Εθνικός Δρυμός Πίνδου, που έχει ιδρυθεί από το 1966, περιλαμβάνει την κοιλάδα της Βάλια Κάλντα και του Αρκουδορέματος καθώς και τα βουνά Λύγκος και Μαυροβούνι. Η έκτασή του φτάνει τα 70.000 στρέμματα από τα οποία τα 33.000 αποτελούν τον πυρήνα. Το 2005 ο Δρυμός ενώθηκε με τον κοντινό Εθνικό Δρυμό Βίκου-Αώου σχηματίζοντας το Εθνικό Πάρκο Βόρειας Πίνδου που πλέον αποτελεί το μεγαλύτερο σε έκταση Πάρκο της χώρας μας. Η ονομασία «Βάλια Κάλντα» που σημαίνει «Ζεστή Κοιλάδα» στα αρμάνικα βλάχικα είναι ουσιαστικά κατ’ευφημισμό, καθώς πρόκειται για μια από τις πιο κρύες και υγρές περιοχές της χώρας μας. Η Βάλια Κάλντα είναι ένας συνδυασμός αγέρωχων χιονισμένων κορφών, αρχαίων δασών κωνοφώρων, καταπράσινων μικρών κοιλάδων, αλπικών λιβαδιών, πλούσιων δασών οξειάς, κρυστάλλινων ρεμάτων, αλπικών λιμνών δίπλα σε μικρούς παγετώνες και άγριων χειμάρρων. Πρόκειται για έναν από τους 2-3 πιο σημαντικούς παρθένους και άγριους τόπους της χώρας μας.

Στην Βάλια Κάλντα απαντώνται δεκάδες σπάνια και θαυμαστά είδη της χλωρίδας της Πίνδου. Ο κύριος σκοπός της ίδρυσης του Δρυμού υπήρξε η ανάγκη προστασίας των πολλών αιωνόβιων ρόμπολων και μαυρόπευκων που εδώ ξεπερνούν σε ηλικία τα 300 έτη. Στα χαμηλά, από τα 1.000 μέχρι τα 1.600 μέτρα, απλώνονται μεγάλα δάση πανύψηλων μαυρόπευκων και δάση μακεδονικής πεύκης που στη συνέχεια ενώνονται με πυκνά δάση οξιάς. Ανάμεσα τους υψώνονται λίγες συστάδες σπάνιας δασικής πεύκης (Pinus sylvestris) που αποτελούν υπολείμματα της εποχής των παγετώνων, ενώ χαρακτηριστική είναι η έντονη παρουσία του πυξαριού (Buxus sempervirens). Μετά τα 1.600 μέτρα και μέχρι τις κορυφές βασιλεύουν τα υπεραιωνόβια ρόμπολα (Pinus heldreichii), μοναδικά μνημεία της φύσης. Τα σερπεντινικά πετρώματα της περιοχής έχουν σαν αποτέλεσμα μιας σχετικά μικρής, σε αριθμό ειδών, αλλά πλούσιας σε ενδημικά και σπάνια είδη χλωρίδας. Από αυτά ξεχωρίζει η ενδημική κενταύρια των Βλάχων (Centaurea vlachorum) και είδη, όπως η Bornmuellera baldaccii subsp baldaccii, η Bornmuellera tymphaea, η Noccaea epirota, η Soldanella pindicola, η φριτιλάρια Fritillaria epirotica, το Alyssum smolikanum, η Aquilegia nigricans, οι καμπανούλες Campanula hawkinsiana και Campanula tymphaea, ο Moneses uniflora, οι σιληνές Silene haussknechtii και Silene parnassica subsp pindicola, τα μελίχορτα Onosma pygmaea και Onosma epirotica, το Dichoropetalum stridii, το ρείκι Erica carnea, το Geocaryum pindicola και η Minuartia baldaccii. Άλλα αξιόλογα είδη της περιοχής είναι το εντομοφάγο φυτό Pinguicula crystallina subsp hirtiflora, η Primula veris, η τουλίπα Tulipa australis, ο κρίνος Lillium albanicum, η Pedicularis petiolaris, το Anthericum liliago, το Geum coccineum, οι νάρκισσοι Narcissus poeticus subsp poeticus και Narcissus poeticus subsp radiiflorus, το Polygonatum multiflorum, οι κρόκοι Crocus crysanthus και Crocus veluchensis, το Phelipanche nowackiana, το Jasione heldreichii, το Geranium versicolor, το αγριόσκορδο Allium phthioticum, η Armeria canescens, το αγριογαρύφαλλο Dianthus giganteus, η Euphrasia liburnica, η Pyrola chlorantha, η Veronica jacquinii και οι βιόλες Viola dukadjinica, Viola albanica και Viola epirota. Στην περιοχή απαντώνται και πολλές σπάνιες ορχιδέες, όπως οι Gymnadenia frivaldii, Gymnadenia conopsea, Corallorhiza trifida, Epipogium aphyllum, Neotinea ustulata, Coeloglossum viride, Neottia nidus-avis, Neottia ovata, Platanthera chlorantha, Cephalanthera rubra, Dactylorhiza saccifera, Dactylorhiza pindica, Dactylorhiza smolikana, Dactylorhiza kalopissii, Orchis pallens και Orchis pinetorum.

Στην Βάλια Κάλντα απαντώνται πάνω από 120 είδη πουλιών, εκ των οποίων περίπου τα 70 φωλιάζουν εδώ. Από τα αρπακτικά εδώ ζουν χρυσαετοί, φιδαετοί, γερακαετοί, σφηκιάρηδες, γερακίνες, διπλοσάινα, ξεφτέρια, δεντρογέρακα και βραχοκιρκίνεζα. Παλαιότερα στην περιοχή ζούσαν όρνια και ασπροπάρηδες. Είναι σημαντικό ότι στα δάση ζούνε τα 8 από τα 10 είδη δρυοκολάπτη που ζούνε στην Ευρώπη (μαύρος δρυοκολάπτης, πράσινος δρυοκολάπτης, σταχτής δρυοκολάπτης, πευκοδρυοκολάπτης, μεσαίος δρυοκολάπτης, λευκονώτης δρυοκολάπτης, βαλκανικός δρυοκολάπτης και νανοδρυοκολάπτης). Άλλα πουλιά της περιοχής είναι η πετροπέρδικα, η μπεκάτσα, η φάσσα, ο κούκκος, ο χουχουριστής, ο μπούφος, το γιδοβύζι, η δεντροσταρήθρα, η χιονάδα, η δεντροκελάδα, η σταχτοσουσουράδα, ο νεροκότσυφας, ο θαμνοψάλτης, ο χιονοψάλτης, ο φοινίκουρος, ο καρβουνιάρης, ο σταχτοπετρόκλης, ο πυρροκότσυφας, η τσίχλα, η γερακότσιχλα, ο χιονοκότσυφας, ο πυρροβασιλίσκος, η λοφιοπαπαδίτσα, ο δεντροτσοπανάκος, ο τοιχοδρόμος, ο αετομάχος, η κίσσα, ο κόρακας, ο χειμωνόσπινος, ο χιονόστρουθος, το φανέτο, το σκαρθάκι, ο πύρρουλας, ο κοκκοθραύστης, ο σταυρομύτης, το βλαχοτσίχλονο και το βουνοτσίχλονο.

Από τα αμφίβια στις δρακόλιμνες της Φλέγκας και του Αυγού ζούνε μεγάλοι πληθυσμοί από αλπικούς τρίτωνες, ενώ άλλα είδη είναι οι σαλαμάνδρες, οι κιτρινομπομπίνες, οι φρύνοι, οι πρασινόφρυνοι, οι γραικοβάτραχοι και οι βαλκανοβάτραχοι. Η ερπετοπανίδα περιλαμβάνει μεσογειακές χελώνες, τοιχογουστέρες, τρανόσαυρες, πρασινόσαυρες, τυφλίτες, κονάκια, στεφανοφόρους, σαΐτες, δεντρογαλιές, λαφιάτες, λαφιάτες του Ασκληπιού, σπιτόφιδα, οχιές και σπάνιες νανόχεντρες. Ιδιαίτερα πλούσια είναι και η πανίδα των θηλαστικών, όχι μόνο σε αριθμό ειδών αλλά και σε σπάνια είδη που έχουν εξαφανισθεί από άλλες περιοχές. Η Βάλια Κάλντα είναι το απόλυτο βασίλειο της καφέ αρκούδας, ενώ κοπάδια από λύκους κάνουν συχνά την εμφάνιση τους. Στα ρυάκια ζούνε υγιείς αριθμοί από βίδρες και στις ψηλές κορυφές υπάρχουν ακόμα λίγα αγριόγιδα. Στα δάση ζούνε αγριόγατοι, ζαρκάδια, αγριόχοιροι, αλεπούδες, ασβοί, δεντροκούναβα, σκίουροι, δεντρομυωξοί και λαγοί, ενώ έχουν καταγραφεί και 5 είδη νυχτερίδας με σημαντικότερο τον νυκτοβάτη. Τέλος, στα μεγάλα ρέματα του Δρυμού ζει η ιονική πέστροφα (Salmo farioides) και στα πιο χαμηλά το ευρωπαϊκό τσιρωνάκι (Alburnoides bipunctatus) και ο σπάνιος ενδημικός πινδοβίνος (Oxynoemacheilus pindus).

 

Περισσότερες πληροφορίες: http://pindosnationalpark.gr/