Ένας από τους σημαντικότερους υγροτόπους της χώρας μας, αλλά και ολόκληρης της Ευρώπης, η λίμνη Κερκίνη στο νομό Σερρών αποτελεί έναν από τους μεγαλύτερους παράδεισους για την άγρια φύση στην Ελλάδα. Πρόκειται για μια ημιτεχνητή λίμνη που δημιουργήθηκε το 1932 με σκοπό την συγκράτηση των νερών του ποταμού Στρυμόνα. Παλαιότερα ο ποταμός κυριαρχούσε στη πεδιάδα, με τα νερά του να πλημμυρίζουν εποχικά μια τεράστια περιοχή δημιουργώντας έτσι αχανείς βαλτότοπους. Υπολογίζεται ότι πριν την κατασκευή του φράγματος κοντά στο χωριό Λιθότοπος, η κοιλάδα του Στρυμόνα, μια έκταση 1,2 εκατομμυρίων στρεμμάτων, αποτελούνταν κατά 63% από έλη, τέλματα και λίμνες. Κοντά στη σημερινή θέση της Κερκίνης υπήρχε η λίμνη Μπουτκόβου ή αλλιώς Πρασιάς, ενώ το όνομα της το πήρε από το έλος Κερκινίτιδας που βρισκόταν στο σημείο του σημερινού ταμιευτήρα. Η Κερκίνη έχει μέγεθος περίπου 75 τ.χλμ. την άνοιξη και μειώνεται σε 50 τ.χλμ. τον χειμώνα. Το βάθος της κυμαίνεται ανάλογα με την διαχείριση του φράγματος με μέγισο βάθος τα 10 μέτρα και μέσο βάθος από 1 εώς 5 μέτρα. Χωρίζεται σε δύο τμήματα, το βόρειο στο οποίο εκβάλλει ο Στρυμόνας δημιουργώντας ένα δέλτα και στο νότιο όπου μαζεύονται τα νερά. Στα βόρεια της Κερκίνης υψώνεται το όρος Μπέλες και τα ελληνοβουλγαρικά σύνορα, στα ανατολικά απλώνεται η κοιλάδα του Στρυμόνα και στα νότια και δυτικά βρίσκονται το Μαυροβούνι και τα Κρούσια όρη. Τα νερά της λίμνης μαζί με την βλάστηση και το γόνιμο έδαφος αλλά και την απουσία σημαντικών επιβαρυντικών παραγόντων δημιουργούν ένα πλήθος από διαφορετικούς οικοτόπους. Η τεράστια σημασία της Κερκίνης ως περιοχή εθνικής φυσικής κληρονομιάς οδήγησε στον χαρακτηρισμό της ευρύτερης περιοχής ως Εθνικό Πάρκο το 2006. Πλέον, η έκταση της προστατευόμενης περιοχής, φτάνει τα 831.000 στρέμματα και εκτός της λίμνης περιλαμβάνει και τους ορεινούς όγκους του Μπέλες, του Μαυροβουνίου και των Κρούσιων. Από τα δάση των ιτιών, μέχρι τα εκτενή υγρά λιβάδια, τους καλαμιώνες, τις αμμώδεις νησίδες και τις τεράστιες εκτάσεις με τα νούφαρα, η Κερκίνη σφύζει από μοναδικές εικόνες άγριας ζωής. Πρόκειται για έναν προορισμό που συγκεντρώνει εκατοντάδες παρατηρητές της ορνιθοπανίδας από Ελλάδα και εξωτερικό και μία από τις πρώτες περιοχές στη χώρα μας στην οποία δημιουργήθηκε και μέχρι σήμερα ανθεί ο οργανωμένος οικοτουρισμός.
 
Μέσα στα όρια του Εθνικού Πάρκου έχουν καταγραφεί τουλάχιστον 1.300 είδη φυτών. Η βλάστηση της περιοχής διακρίνεται από μικρά παρόχθια δάση από ιτιές, πλατάνια, νερόφραξους, σκλήθρα, λεπτοκαρυές, καβάκια, αλμυρίκια, λεύκες, ψάθες και αγριοκάλαμα. Πολύ σημαντικό είναι το δάσος από υδροχαρείς ιτιές που πλημμυρίζει την άνοιξη προσφέροντας μοναδικές συνθήκες φωλιάσματος για χιλιάδες υδρόβια πουλιά. Τα γύρω βουνά (Mπέλες και Kρούσια) καλύπτονται από δάση οξιάς στα ψηλά, και διάφορα είδη δρυός ανάμικτα με φλαμουριές, γαύρους και άλλα φυλλοβόλα. Στην λίμνη φυτρώνουν λευκά και κίτρινα νούφαρα (Nymphaea alba και Nymphoides peltata), αλλά και η εντυπωσιακή κίτρινη ίριδα Iris pseudacorus. H χλωρίδα των νερών περιλαμβάνει πολλά ενδιαφέροντα υδροχαρή και υδρόβια φυτά, όπως η Azolla filiculoides, η Trapa natans, η Riccia fluitans, το Myriophyllum spicatum, η Najas gracillima, η Salvinia natans, ο Cyperus michelianus, ο Cyperus fuscus, η Marsilea quadrifolia, το Paspalum paspaloides, ο Potamogeton nodosus, η Lemna minor, η Mentha aquatica και ο Ricciocarpus natans. Άλλα σημαντικά φυτά της περιοχής είναι η Rorippa sylvestris, η Asperula aristata subsp thessala, ο Amaranthus blitum, ο Stachys officinalis, το ορνιθόγαλο Ornithogalum bucheanum, η Crepis conyzifolia, το Peucedanum officinale, το αγριογαρύφαλλο Dianthus viscidus. Στα γύρω βουνά φουτρώνουν πολλά θαυμαστά είδη, όπως το αγριογαρύφαλλο Dianthus petraeus subsp orbelicus, η Atropa belladonna, η Brucuenthalia spiculifolia, οι κρίνοι Lilium albanicum και Lilium martagon, η Pedicularis brachyodonta subsp moesiaca, το Sempervivum heuffelii, η Knautia macedonica, το Erysimum drenowskii, η Minuartia saxifraga, η Viola stojanowii, η Gentiana verna subsp balcanica και οι ορχιδέες Dactylorhiza incarnata, Himantoglossum jankae και Orchis pallens.

Ο μεγάλος θησαυρός όμως της Κερκίνης είναι η ορνιθοπανίδα της. Στη λίμνη έχουν καταγραφεί πάνω από 300 είδη από τα οποία τα 70 είναι προστατευόμενα. Στην κορυφή βρίσκεται η παρουσία, κάθε χειμώνα, της ακριβοθώρητης νανόχηνας που αποτελεί ένα από τα σπανιότερα και αυστηρά προστατευμένα πουλιά της Ευρώπης. Ιδιαίτερα σημαντική στην λίμνη είναι η παρουσία μεγάλων αποικιών από αργυροπελεκάνους και ροδοπελεκάνους. Άλλα υδρόβια και παρυδάτια πουλιά είναι οι σπάνιες κοκκινόχηνες, οι λαγγόνες, οι κορμοράνοι που εδώ ζουν κατά χιλιάδες, πολλά είδη ερωδιών (σταχτοτσικνιάδες, πορφυροτσικνιάδες, νυχτοκόρακες, λευκοτσικνιάδες,  αργυροτσικνιάδες, κρυπτοτσικνιάδες, μικροτσικνιάδες), οι βουβόκυκνοι, τα φοινικόπτερα, οι χουλιαρομύτες, οι χαλκόκοτες, οι αβοκέτες, πολλοί λευκοί πελαργοί, οι μαυροπελαργοί, τα μαυροβουτηχτάρια, τα σκουφοβουτηχτάρια, τα σπάνια χειμωνοβουτηχτάρια και κοκκινοβουτηχτάρια, οι νανοπρίστες, οι βουκεφάλες, οι καλημάνες, τα μαυρογλάρονα και τα μουστακογλάρονα. Από τα αρπακτικά πτηνά συναντά κανείς θαλασσαετούς, στικταετούς, βασιλαετούς, χρυσαετούς, σταυραετούς, κραυγαετούς, φιδαετούς, γερακαετούς, τσίφτηδες, σφηκιάρηδες, σαΐνια, ξεφτέρια, πετρίτες, χρυσογέρακα, κιρκινέζια, βαλτόμπουφους, μπούφους, νανόμπουφους, χουχουριστές και κουκουβάγιες. Άλλα πουλιά που μπορεί κανείς να συναντήσει στην Κερκίνη είναι η χαλκοκουρούνα, η αλκυόνη, ο κούκος, ο μελισσοφάγος, η υφάντρα, το αηδόνι, η σχοινοποταμίδα και η τσιχλοποταμίδα.
 
Τα αμφίβια αντιπροσωπεύονται με 11 είδη, μεταξύ των οποίων η σαλαμάνδρα, ο μακεδονικός τρίτωνας, ο σπάνιος πηλοβάτης, η κιτρινομπομπίνα, ο φρύνος, ο πρασινόφρυνος, ο δεντροβάτραχος, ο βαλκανοβάτραχος και ο πηδοβάτραχος. Η ερπετοπανίδα περιλαμβάνει 25 είδη, όπως νεροχελώνες, βαλτοχελώνες, γραικοχελώνες, τρανόσαυρες, πρασινόσαυρες, τοιχογουστέρες, σαύρες του Ταύρου, τυφλίτες, έρυκες, νερόφιδα, λιμνόφιδα, σπιτόφιδα, αγιόφιδα, έφιους, σαΐτες, στεφανοφόρους, σαπίτες, λαφιάτες και οχιές. Τα θηλαστικά επίσης περιλαμβάνουν πολλά και σπάνια είδη. Στην Κερκίνη ζει ένας από τους μεγαλύτερους πληθυσμούς από βίδρες στην Ελλάδα, ενώ στην γύρω περιοχή απαντώνται τσακάλια και αγριόγατες. Περιστασιακά στη λίμη κατεβαίνουν λύκοι, στα γύρω δάση ζούνε ζαρκάδια και αγριόχοιροι, ενώ πιο κοινά είδη είναι οι λαγοί, οι αλεπούδες, οι ασβοί, τα πετροκούναβα, τα βρωμοκούναβα και οι νυφίτσες. Επίσης στην περιοχή υπάρχει o μεγαλύτερoς αριθμός βoυβαλιώv στηv Ελλάδα τα οποία υπήρχαν παλαιότερα σε αφθονία στoυς περισσότερoυς υγρότoπoυς της Κεντρικής και Βόρειας Ελλάδας.

Όλη αυτή η βιοποικιλότητα δεν θα μπορούσε να συντηρηθεί χωρίς την παρουσία μιας εξαιρετικά πλούσιας ιχθυοπανίδας που περιλαμβάνει 32 είδη ψαριών. Η Κερκίνη αποτελεί ένα από τα πλουσιότερα αλιευτικά πεδία εσωτερικών υδάτων της Ελλάδας. Τα σημαντικότερα είδη είναι το γριβάδι (Cyprinus carpio), τo σίρκo (Alburnus alburnus), o θρακικός ποταμοκέφαλος (Squalius orpheus), τo τσιρόvι (Rutilus rutilus),  η μπριάvα του Στρυμόνα (Barbus strumicae), το ηλιόψαρο (Lepomis gibosus), η τούρνα (Esox lucius), η πέρκα (Perca fluviatilis) και η θρακοβελονίτσα (Cobitis strumicae).