Η ορεινή Ροδόπη είναι προικισμένη με μια μεγάλη ποικιλία οικοσυστημάτων, μοναδικών για τη χώρα μας, στα οποία πρωταγωνιστούν τα μεγάλα ψυχρόφιλα δάση και τα πολλά είδη της χλωρίδας και της πανίδας που απαντώνται στη Κεντρική και Βόρεια Ευρώπη. Το Εθνικό Πάρκο της Οροσειράς της Ροδόπης δημιουργήθηκε το 2009 και περιλαμβάνει μια δασωμένη περιοχή, ανάμεσα στους νομούς Δράμας και Ξάνθης, καλύπτοντας μια τεράστια άγρια έκταση 1,73 εκατομμυρίων στρεμμάτων. Εκτείνεται από τις βορειοανατολικές πλαγιές του Φαλακρού όρους, ακολουθεί τα σύνορα με τη Βουλγαρία, βόρεια του ποταμού Νέστου και καταλήγει στα ανατολικά, στην ορεινή περιοχή της Κούλας στο νομό Ξάνθης. Η οροσειρά της Ροδόπης φτάνει σε μήκος τα 170 χλμ. Χωρίζεται νοητά σε δύο τμήματα, το ανατολικό και το δυτικό, με αρκετά διαφορετικά χαρακτηριστικά. Στο δυτικό κομμάτι, τα μεγαλύτερα υψόμετρα βρίσκονται σχεδόν πάνω στα σύνορα, με την ψηλότερη κορυφή (1.953 μ.) στην περιοχή του Φρακτού, ενώ στα ανατολικά τα μεγάλα υψόμετρα καταλήγουν σε μικρά βουνά και λόφους. Τα πετρώματα στην περιοχή αποτελούνται κυρίως από σχιστόλιθους και ακολουθούν οι γνεύσιοι, οι γρανίτες και οι οφιόλιθοι. Μέσα στο όρια του Εθνικού Πάρκου βρίσκεται το Παρθένο Δάσος του Φρακτού, ένα από τα πέντε πιο σημαντικά παρθένα δάση της Ευρώπης. Ιδιαίτερα σημαντικοί βιότοποι του Πάρκου είναι το παραποτάμιο δάσος σκλήθρου της Ροδόπης (Alnus incana subsp incana) στο Βαθύρεμα, οι όξινοι τυρφώνες στην Ελατιά και στον Λειβαδίτη, οι καταρράκτες του Αχλαδορέματος, το Δάσος της Τσίχλας και της Χαϊντούς, το Δάσος της Ελατιάς, ο καταρράκτης του Λειβαδίτη, το Δάσος του Λεπίδα, τμήμα του ποταμού Νέστου, το μοναδικό στην Ελλάδα αμιγές δάσος Σημύδας και οι δύο τεχνητές λίμνες του Θησαυρού και της Πλατανόβρυσης. Η οροσειρά της Ροδόπης είναι απλά το πιο πλούσιο σε βιοποικιλότητα Εθνικό Πάρκο της Ελλάδας και μία από τις πιο σημαντικές περιοχές για την άγρια φύση σε ολόκληρη την Ευρώπη. Οι λάτρεις της φύσης που έχουν γνωρίσει την περιοχή δεν σταματούν να ονειρεύονται την επιστροφή τους σε αυτήν. Γιατί πέρα από τον πλούτο της χλωρίδας και της πανίδας, τα απέραντα δάση της Ροδόπης σου προσφέρουν και ένα αίσθημα συνύπαρξης με την πραγματικά παρθένα και ανέγγιχτη φύση που δεν συναντάς πουθενά αλλού στην Ελλαδα.

Το τοπίο στην Οροσειρά της Ροδόπης περιλαμβάνει τεράστιες εκτάσεις από δασωμένες πλαγιές και λόφους που χωρίζονται με ρυάκια και ποτάμια με την δασοκάλυψη να ξεπερνά το 85% της συνολικής έκτασης. Στα χαμηλά υπάρχουν θαμνώνες με πουρνάρια, δάση διάφορων βελανιδιών και άλλων φυλλοβόλων, καθώς όμως το υψόμετρο μεγαλώνει εμφανίζεται ο σπάνιος δασικός πλούτος της περιοχής: μαυρόπευκα, έλατα, οξυές, πενταβέλονες πεύκες, ερυθρελάτες, δασικές πεύκες και σημύδες δημιουργούν τα ομορφότερα και πλουσιότερα μεικτά δάση της χώρας μας. Μάλιστα σε μια απόσταση 100 χλμ. μπορεί κανείς να συναντήσει, όλο το φάσμα της ευρωπαϊκής χλωρίδας, από τα μεσογειακά δάση πλατύφυλλων μέχρι τα δάση σημύδας της ρωσικής τούνδρας. Η περιοχή δεν πάγωσε κατά τις τελευταίες παγετωνικές περιόδους και οι ιδιαίτερες συνθήκες που επικράτησαν δημιούργησαν, «βοτανικά καταφύγια» όπου διατηρήθηκαν φυτά που σήμερα συναντάμε πολύ πιο βόρεια στην Ευρώπη, αλλά και πολλά ενδημικά είδη. Εκτιμάται ότι ο αριθμός των φυτικών ειδών στην περιοχή φτάνει τα 1.200 είδη τα οποία περιλαμβάνουν σχεδόν το 60% των ειδών της ευρωπαϊκής χλωρίδας. Από αυτά, περίπου 211 είδη είναι σπάνια ή απειλούμενα είδη, 15 από αυτά είναι λείψανα της τριτογενούς εποχής και 90 είναι ενδημικά των Βαλκανίων. Ένα απομεινάρι των παγετώνων είναι η υπέροχη Haberlea rhodopensis, ενώ μερικά από τα ενδημικά και σπάνια είδη της Ροδόπης είναι ο εντυπωσιακός κρίνος της Ροδόπης Lilium rhodopeum, το Geum rhodopeum, η Lathraea rhodopea, η Soldanella rhodopaea, η Pulsatilla halleri subsp rhodopea, η Telekia speciosa, το Galium rhodopeum, η άγρια πασχαλιά Syringa vulgaris, το εντομοφάγο  Drosera rotundifolia, το αγριογαρύφαλλο Dianthus superbus, η Dryas octopetala, η εντυπωσιακή Gentiana symphyandra, το Verbascum roripifolium, το Impatiens noli-tangere, το Erythronium dens-canis και ο κρόκος Crocus orphei. Άλλα σημαντικά φυτά της περιοχής είναι η ανεμώνη Anemone nemorosa, οι κενταύριες Centaurea napulifera subsp napulifera και Centaurea phrygia subsp stenolepis, το Allium rhodopeum subsp rhodopeum, ο Chamaecytisus albus, τα τέσσερα υποείδη του αγριογαρύφαλλου Dianthus gracilis (subsp drenowskianus, friwaldskyanus, gracilis και xanthianus), η φριτιλάρια Fritillaria drenovskii, ο κρίνος Lilium martagon, η Festuca gigantea, το Onosma visianii, η Gentianella bulgarica, η Inula hirta, η Achillea ageratifolia, ο Rhamnus saxatilis subsp rhodopea, η Bruckenthalia spiculifolia, η Pedicularis friderici-augusti, ο Moneses uniflora, οι κρόκοι Crocus biflorus subsp alexandri, Crocus chrysanthus και Crocus flavus, το Sempervivum marmoreum, το Veratrum lobelianum, η Jovibarba heuffelii, οι καμπανούλες Campanula moesiaca και Campanula cervicaria, το Symphytum ottomanum, η σιληνή Silene gigantea subsp rhodopea, ο Androsace villosa, ο Sorbus aucuparia και η βιόλα Viola delphinantha. Στην περιοχή απαντώνται και μερικές από τις πιο σπάνιες ορχιδέες για την Ελλάδα, όπως η Epipactis persica subsp gracilis, η Epipactis pontica, η Epipactis palustris, η Listera cordata, η Corallorhiza trifida, η Goodyera repens, η Gymnadenia frivaldii, η Gymnadenia rhellicani, το Coeloglossum viride, το Epipogium aphyllum, η Dactylorhiza incarnata, η Dactylorhiza macedonica, η Dactylorhiza cordigera, η Orchis militaris, η Orchis purpurea και η Neotinea ustulata.

Εξίσου εντυπωσιακή είναι και η πανίδα της περιοχής, καθώς οι τεράστιες δασικές εκτάσεις, το δύσβατο του εδάφους, η εγκατάλειψη των ορεινών οικισμών και η σχετική απομόνωση λόγω μεθοριακής ζώνης, έχουν λειτουργήσει ως παράγοντες διατήρησης των άγριων ενδιαιτημάτων για πολλά σπάνια ζώα. Η ορνιθοπανίδα περιλαμβάνει πολλά θαυμαστά είδη που από όλη την Ελλάδα ζούνε μόνο εδώ. Στην κορυφή βρίσκεται ο μεγαλόπρεπος αγριόκουρκος και ακολουθούν η σπάνια δασόκοτα, η μικρή σπουργιτόγλαυκα, ο καρυοθραύστης και ο αιγωλιός. Από τα αρπακτικά, εδώ ζουν χρυσαετοί, κραυγαετοί, σταυραετοί, φιδαετοί, τσίφτηδες, αετογερακίνες, γερακίνες, σαΐνια, διπλοσάινα, σφηκιάρηδες, ξεφτέρια, πετρίτες, μαυροκιρκίνεζα, δεντρογέρακα και βραχοκιρκίνεζα. Άλλα σημαντικά είδη που εμφανίζονται στη περιοχή είναι ο ασπροπάρης, ο μπούφος, ο χουχουριστής, ο νανόμπουφος, ο μαυροπελαργός, ο μαύρος δρυοκολάπτης, ο τριδάχτυλος δρυοκολάπτης, ο σταχτής δρυοκολάπτης, η γυδοβυζάχτρα, ο δεντροβάτης, η μπεκάτσα, η πετροπέρδικα, η φάσσα, ο χιονοκότσυφας,ο τοιχοδρόμος, η λοφιοπαπαδίτσα, η βουνοπαπαδίτσα, ο νανομυγοχάφτης, ο δεντροτσοπανάκος, ο πυρροβασιλίσκος, ο πύρρουλας, ο σταυρομύτης, ο πύρρουλας, το λούγαρο, το βουνοτσίχλονο και το χρυσοτσίχλονο.

Η πανίδα των αμφίβιων περιλαμβάνει 13 είδη με σημαντικότερα τους λοφιοφόρους τρίτωνες, τους κοινούς τρίτωνες, τις σαλαμάνδρες, τους φρύνους, τους πρασινόφρυνους, τις κιτρινομπομπίνες, τους σπάνιους βουνοβάτραχους, τους δεντροβάτραχους, τους γραικοβάτραχους και τους σβελτοβάτραχους. Από τα ερπετά έχουν καταγραφεί 25 είδη. Στην περιοχή ζούνε μεσογειακές χελώνες, κονάκια, πρασινόσαυρες, σπάνιες αμμόσαυρες, τοιχογουστέρες, σαύρες του Ταύρου, σπιτόφιδα, στεφανοφόροι, εφιοί, θρακικοί λαφιάτες, αγιόφιδα, νερόφιδα, σαπίτες, σαΐτες, οχιές και σπάνιοι αστρίτες. Μόνιμη είναι και η παρουσία της αρκούδας στα δάση της περιοχής, ενώ υπάρχουν και πολλά κοπάδια από λύκους. Στη Ροδόπη, μέχρι πριν 30 χρόνια, ζούσε και ο λύγκας, αυτό το κρυπτικό αιλουροειδές, που δεν αποκλείεται να ζει ακόμα στα πυκνά, απρόσιτα δάση της περιοχής. Στα σύνορα βρίσκεται ο τελευταίος φυσικός πληθυσμός κόκκινων ελαφιών που ζουν στη χώρα μας, ενώ στα βράχια και τις ορθοπλαγιές βρίσκουν καταφύγιο αρκετά αγριόγιδα. Τα ζαρκάδια απαντώνται σε πυκνούς πληθυσμούς και η πανίδα των θηλαστικών συμπληρώνεται με αγριόγατους, αγριόχοιρους, αλεπούδες, νυφίτσες, πετροκούναβα, βίδρες, δασομυωξούς, σκίουρους, λαγούς και πολλά είδη νυχτερίδων όπως ο μπαρμπαστέλλος (Barbastella barbastellus), η μυωτίδα του Ντώμπεντον (Myotis daubentonii), ο ρινόλοφος του Μέχελυ (Rhinolophus mehelyi), ο μεγάλος νυχτοβάτης (Nyctalus lasiopterus) και η ορεινή ωτονυχτερίδα (Plecotus macrobullaris).

Στα μεγάλα ρέματα και στα ποτάμια του Πάρκου ζούνε περίπου 20 είδη ψαριών. Από αυτά ξεχωρίζουν η άγρια πέστροφα της Μακεδονίας (Salmo macedonicus), ο θρακικός ποταμοκέφαλος (Squalius orpheus), η θρακοβελονίτσα (Cobitis strumicae), το τυλινάρι (Leuciscus cephalus albus), το τσιρωνάκι (Alburnoides strymonicus) και ο κοκκινόγαστρος (Phoxinus strymonicus). Τέλος δεκάδες είναι τα είδη των πεταλούδων του Πάρκου με σημαντικότερα τις Coenonympha rhodopensis, Lycaena dispar, Apatura iris, Minois dryas, Erebia ligea, Limenitis populi, Polyommatus nephohiptamenos, Cupido decoloratus, Maculinea alcon, Coenonympha glycerion, Strymonidia pruni και Parnassius apollo.

Για περισσότερες πληροφορίες επισκεφθείτε την πολύ καλή ιστοσελίδα του Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Πάρκου Οροσειράς Ροδόπης: http://www.fdor.gr/